«تئاتر» همواره راه جدیدی برای ادامه زندگی خود پیدا خواهد کرد

به گزارش هنرمندنیوز، چند شبی می شود که نمایش «تا هیچ چیز عوض نشود» با کارگردانی «نیما آقاخانی»، براساس فیلم کشتن گوزن مقدس اثر یورگوس لانتیموس در سالن «استاد انتظامی» روی صحنه می رود، نمایشی که در خلاصه آن نوشته شده همسرایان… سرود قربانی شدن او را می‌خوانند! بعد از تماشای این اجرا و با مساعدت پارسا اسماعیلی در شماره امروز روزنامه هنرمند با عوامل «تا هیچ چیز عوض نشود» گفتگو داشته ایم که با هم می خوانیم.

*این نمایش چه حرفی برای گفتن دارد؟

نیما آقاخانی: فکر نمی کنم به عنوان کارگردان کار، پاسخ دادن به این سوال مناسب باشد! به نظر من این چیزی است که مخاطب باید در مورد آن قضاوت کند که این کار چه حرفی برای گفتن دارد و آیا اصلا حرفی برای گفتن داشته است؟ البته که نظر شخصی من این است که یک اثر هنری یا کارگردان باید بیشتر به فکر مسئله کردن یک امر و به فکر طرح یک پرسش باشد تا اینکه بخواهد به این فکر کند که چه پیامی را می تواند منتقل کند، حداقل در مورد من که اینطور است. به هیچ وجه در ساخت کارهایم این رویکرد را نداشته ام که بخواهم نیتی در انتقال پیامی داشته باشم، بلکه همواره سعی کرده ام که ببینم چگونه می توانم دغدغه های خودم را در کارم مسئله کنم و در ذهن مخاطب ایجاد پرسش کنم.

*چه ویژگی هایی از این نقش شما را جذب کرد تا پیشنهاد بازی در این اجرا را قبول کنید؟

آرزو فتحی: واقعیت چون من خودم خیلی کارهای لانتیموس را دوست دارم، این کار هم بر اساس آن فیلم بود و مسئله ای هم که اجرا داشت برای من جذاب بود و به عنوان بازیگر به این پروژه اضافه شدم.

*انتخاب بازیگران بر چه مبنا و المان هایی شکل گرفت؟

نیما آقاخانی: برای من مبنای اصلی انتخاب بازیگر نوع تعامل با اوست، اخلاقیات اوست، میزان تعهد او به کار است، چیزی که به نظر من در زمان الان، شاید به سختی پیدا شود. خب ما با بچه ها تعامل خوبی داشتیم و این باعث شد که گروه به خوبی شکل بگیرد و کارش را پیش ببرد. بیش از یک سال است که درگیر این کار هستیم و این بچه ها در همه حال پای کار بوده اند و حتی به سلسله مراتب سنتی کارگردان – بازیگر هم خیلی وقتها قائل نبودند، یعنی حتی کار در خیلی از جاها به صورت گروهی ساخته شد و از هر کمکی که می توانستند در بخش های دیگر نیز کنند دریغ نکردند. از همه آنها خیلی ممنون هستم و اینها همه مهم ترین مبنا و ملاک برای من بوده است.

*موفق شدن در تئاتر بیشتر تکنیک و خلاقیت های فردی است یا دانش و سواد هنری و آکادمیک؟

آرزو فتحی: فکر می کنم ترکیبی از این دو است، همراه با صبر و پشتکار خیلی زیاد.

*آیا زیاد شدن سالن های خصوصی به بهتر شدن وضعیت تئاتر کشور کمک کرده است؟

نیما آقاخانی: حقیقتا وضعیت را خوب ارزیابی نمی کنم یا حداقل اینگونه بگویم که وضعیت تئاتر برای اجراهایی که نوعی تجربه گرایی را در کار خود آزمایش می کنند اصلا مناسب نیست. دانش و تخصص تحلیل این وضعیت را ندارم اما به نظر من می تواند موضوع بسیار جالبی برای یک پژوهش اجتماعی باشد. دورانی بود که با وجود جشنواره تئاتر دانشگاهی، بستری فراهم می شد تا بچه های دانشجو تجربه های تئاتری خود را ارائه و پیشنهاد دهند و به طریق مناسب به فضای حرفه ای معرفی شوند. نیازی به گفتن نیست که چه چهره هایی از طریق همین فضا به تئاتر حرفه ای معرفی شده اند. البته که دانشکده های هنر با تعطیلی جشنواره تئاتر دانشگاهی، سعی کرده اند با برگزاری جشنواره ها یا رپرتوارهای درون دانشگاهی فضای تئاتر دانشجویی و تجربی را دوباره زنده کنند اما خب به نظر من باز در نهایت به آن تاثیر و قدرت جشنواره تئاتر دانشگاهی نرسید. لذا به نظر من در حال حاضر فضا برای اجراهای دانشجویی و تجربی مناسب نیست و مخاطب کمی برای این اجراها وجود دارد.

آرزو فتحی: به نظر من که خیلی به وضعیت کمکی نکرده چون ما الان تعداد زیادی سالن داریم که اکثر این سالن ها هم دو سانس یا سه سانس اجرا می روند اما وقتی مخاطبی نباشد که این سالن ها را پر کند فایده ای ندارد، شاید صرفا تنها کمکی که کرده این بوده که اجازه می دهد کارگردان ها و گروه ها راحتتر کارشان را به صحنه ببرند؛ همین!

*اهالی تئاتر چقدر در تبلیغ و تماشای آثار همکارانشان همکاری می کنند؟

آرزو فتحی: جواب دادن به این سوال خیلی سخت است چون آثار زیادی برای تماشا وجود دارد و من خودم واقعا خیلی از کارها را نمی تونم بروم ببینم، هم از بابت زمان و هم بعضی وقتها از نظر مالی، چون اگر شما بخواهید هر روز بروید تئاتر ببینید باید حداقل سیصد تومان پول بدهید، منهای هزینه رفت و آمد و غیره! به نظر من اهالی تئاتر تا حد توان از هم حمایت می کنند و مردم هم باید حمایت بیشتری از تئاتر بخصوص تئاتر بچه های جوان کنند.

*تئاتر چقدر در سبد فرهنگی مردم قرار دارد؟

نیما آقاخانی: به نظر من تئاتر در سبد فرهنگی درصد بسیار کمی از مردم قرار دارد. حتی با ظهور پلتفرم های مختلف فیلم و سریال آنلاین، آن درصد طی سال های اخیر کمتر نیز شده است. البته که به نظر من اینها هیچ کدام در نهایت باعث از بین رفتن تئاتر نمی شود، چرا که تئاتر به دلیل ویژگی مهم زنده بودن خود، همواره راه جدیدی برای ادامه زندگی خود پیدا خواهد کرد. اما در شرایط الان مخاطب تئاتر کم شده است.

*آیا به زودی به یکی از سلبریتی های ما تبدیل خواهید شد؟

آرزو فتحی: راستش سلبریتی شدن خیلی برای من مهم نیست و در مسیری هستم که مسیر هم طولانی است و مقصد آن هم مشخص نیست پس فعلا دارم از مسیر لذت می برم.

*وضعیت کلی تئاتر امروز ایران را چگونه می بینید؟

نیما آقاخانی: این پرسش می تواند یک موضوع بسیار جالب و تامل برانگیز برای انجام یک پژوهش اجتماعی و جامعه شناسانه باشد. واقعا دانش مربوط به پاسخ به این سوال را ندارم و باز صرفا می توانم نظرم را بگویم، شاید از یک زاویه بتوان گفت که زیاد شدن سالنهای خصوصی به بهبود وضعیت تئاتر کمک کرده است، چرا که زیاد شدن این سالن ها به معنای زیاد شدن اجراهای تئاتر است و باز در نهایت به معنای مخاطب بیشتر و ارتباط بیشتر مردم با تئاتر می شود. اما از زاویه ای دیگر زیاد شدن این سالن ها شاید به ضرر وضعیت تئاتر باشد. چرا که همین زیاد شدن آن ها باز به معنای زیاد شدن اجراها است و زیاد شدن اجراها باعث کاهش زمان پروسه تولید و در نهایت کاهش کیفیت اجراها می شود. همچنین که سالن های خصوصی برای توجیه وضعیت اقتصادی خود گاهی مجبورند در یک شب سه یا حتی چهار سانس نیز اجرا داشته باشند و این فقط به معنای فشار و استرس کاری بر عوامل اجراست، چرا که گروه خیلی زود باید برای اجرا آماده شود و خیلی زود هم باید سالن را به گروه بعدی تحویل دهد. خود این امر گروه ها را مجبور کرده است که به طراحی صحنه خیلی مینیمال یا حتی حذف طراحی صحنه خود فکر کنند. باز هم بگویم که این موضوع یک پژوهش کامل می طلبد که در نهایت یک پاسخ نهایی بتواند بدهد که زیاد شدن سالن های خصوصی با توجه به تمام جنبه های مختلفش، در نهایت به نفع وضعیت تئاتر است یا به ضرر آن.

نویسنده: عباسعلی اسکتی