فیلم ایرانی “بیداد” ، در بخش مسابقه ای پنجاه و نهمین جشنواره بین‌المللی فیلم کارلووی واری که نوید از گونه گونی گویش سینمائی می دهد

بخش مسابقه ای گوی کریستال

در بخش مسابقه ای اصلی این فستیوال که گوی کریستال خود را به برنده اش می دهد، بیشتر فیلم هائی از اروپای شرقی می بینیم. در کنار آنها ایران، فرانسه، آمریکا، نروژ، پرتغال و اسپانیا هم فیلم هائی گنجانده شده اند.

برگزیده های پنجاه و نهمین جشنواره بین‌المللی فیلم کارلووی واری، به گفته “کارل اخ”، مدیر هنری آن،  نمایش هیجان‌انگیزی از گونه گونی سینمای هنری امروزی را  برای بینندگان پیش بینی می کند.  فیلمسازان که  نمایش آثار تازه ی خود را در کارلووی واری پذیرفته‌اند،  فیلمسازانی هستند که بی باکانه از حق خود برای به چالش کشیدن انتظارات ، شکستن کلیشه ها و نشستن در دل ها و اندیشه ها، مبارزه می‌کنند. این فیلمسازان، بدون  ترس از محدودیت بودجه و سرمایه،  از کشورهایی مانند بنگلادش، لیتوانی، نروژ و کلمبیا، می آیند. آنها مرزها را جابه جا می‌کنند اما پیوند لازم میان یک فیلم و مخاطبش را فراموش نمی کنند.

جشنواره بین‌المللی فیلم کارلووی واری همیشه مسائل سیاسی را از راه داستان‌های فردی کوبنده مورد توجه قرار داده و همواره از هنرمندان و آزادی بیان آنها هواداری کرده است. در میان  دوازده فیلم برگزیده برای بخش مسابقه ای “گوی کریستال”، نام فیلم ایرانی “بیداد”، ساخته “سهیل بیراقی” دیده می شود. این فیلم  داستان دختری را به نگاره می کشد که در نداشتن امکان آواز خواندن در مکان های هنری، بر این می شود که در خیابان ها بخواند.

فیلم های دیگر این بخش عبارتند از :

– سینما جزیره / ساخته خانم  “گوزده کورال”، کارگردان ترک  که فیلمش یک محصول مشترک است (ترکیه، ایران، بلغارستان، رومانی)،  داستان دردناکی را از زندگی یک زن افغان به نگاره می کشد که پس از کشته شدن اعضای خانواده اش به دنبال فرزند گم شده اش می گردد. فیلمی تکان دهنده.

-دیویا / ساخته دمیترو هرشکو (لهستان، اوکراین، هلند، آمریکا)

– بچه ها حالشان خوب است / ساخته  “ناتان آمبروزیونی” (فرانسه)

– جیمی جگوار / ساخته “بنسه فیلیگوف” ( مجارستان)

– زمانی که روزدخانه دریا می شود/ ساخته ی “ویلا بارسلو” (اسپانیا)

– بهتر است در میان طبیعت دیوانه شویم/ ساخته  “میرو رمو” (جمهوری چک، جمهوری اسلواکی)

دوباره سازی/ ساخته “مکس واکر سیلورمن”  (آمریکا)

– صداهای شکسته / ساخته “او ندره ی پروواژنیک” (جمهوری چک، جمهوری اسلواکی)

– من را مامان صدا نکن/ ساخته “نینا کناگ” (نروژ)

– میهمان/ ساخته “ویتاوتاس کاتکوس” ( لیتوانی، نروژ، سوئد)

– زندگی روشن/ ساخته “ژواو روزاس” ( پرتغال، فرانسه)

بخش پروکسیما

بخش مسابقه ای  پروکسیما که ازسه سال  پیش جایگزین بخش ” در شرق غرب” شده و هدفش به وجود آوردن  فضایی برای نمایش کارهای  جسورانه فیلمسازان جوان و نیز کارگردانان سرشناس است،  امسال ۱۳ فیلم را برگزیده که ۱۲ تای آنهادر  نمایش جهانی و یک فیلم در نمایش بین المللی به نمایش در می آیند. یکی از آنها، “کالبد شکافی اسب ها”، ساخته “دانیل ویدال توکه”، از سفری به  فضا و در زمان “پیش و پس از”، ساخته “مانوئل دوپون”از سفری به ترکیه برای کاشتن مو و “ملت ترپا”، ساخته “عمار البیک” سوری،  به مدت ۲۲۲ دفیفه از کمپ پناهجویان در برلن می گویند. فیلم های دیگر نیر با شیطنت، بی باکی  و تازگی به شکار تماشاچیان در این بخش می روند.

بخش نمایش ویژه و تهرانی گه درد می کشید و می کشد

در بخش نمایش ویژه  نام علی بهراد با فیلم “تهران، نگاهی دیگر” دیده می شود. این فیلم، به گفته برگزیدگان آن، آمیخته ای است دلپذیر از ژانرها. این  دومین فیلم بلند علی بهراد، کارگردان ایرانی، پرتره‌ای زنده از تهران و ساکنانش می دهد  که حتی در روبروئی با یک وضعیت سیاسی دشوار، هیچ‌کدام شادابی خود را از دست نمی‌دهند.

فیلم”یک تصادف ساده ” جعفر پناهی  در بخش افق ها

در بخش “افق ها” که  بخش پرهوادار فستیوال و غیر رقابتی است امسال هم کارلووی واری فیلم هائی برگزیده ی جشنواره ونیز و کن به نمایش در می آورد. فیلم”یک تصادف ساده”، برنده نخل طلای امسال فستیوال کن ، از آن جمله  است . فیلم “روحت را  در دستت بگیر و راه برو” ، فیلم مستند “سپیده فارسی که آن هم در بخش “اسید” فستیوال کن نشان داده شد و پیرامون زندگی خبرنگار عکاس فلسطینی، “فاطمه حاسونا”،  است که یک روز پیش از نمایش فیلمش در بمباران های غزه کشته شد  بود ، در این بخش به نمایش در میآید. در میان دیگر فیلم ها، فیلم های بسیار خوب “سراط”، ساخته “الیویرلاکس”، “دو دادستان”، ساخته “سرگئی لوژنیتسا”  ، “عشق است که بر جا می ماند” ، ساخته “هلی نور پالمرسن” وفیلم های ناتوان تری دیده می شوند که شاید این فستیوال راه را برای آنها باز کند.

هیات داوران فستیوال ویک ایرانی در میان آنها

در میان هیات داوران امسال ۵۹ مین فستیوال کارلووی واری، نام “بابک جلالی”، کارگردان ایرانی دیده می شود که پیش تر با فیلم “رویاهای رادیوئی”، جایزه  پلنگ فستیوال روتردام را در سال ۲۰۱۶ و با فیلم “فرمانت”، جایزه بهترین کارگردانی را در همین جشنواره  کارلووی  واری در سال ۲۰۲۳ به دست آورده بود.

بازسازی و نمایش شاهکارهای گذشته

پنجاه و نهمین جشنواره بین‌المللی فیلم کارلووی واری با سرافرازی خبر می دهد که نسخه‌ای تازه بازسازی شده از شاهکار سینمایی میلوش فورمن، «پرواز بر روی آشیانه فاخته»، را در بخش «خاطرات گذشته» امسال به نمایش  می گذارد. این فیلم کلاسیک سال ۱۹۷۵ که جوایز اسکار را درو کرد و ده‌ها جایزه بین‌المللی دیگر را به دست آورد، امسال پنجاهمین سالگرد آفرینش خود را جشن می‌گیرد. “مایکل داگلاس”، یکی از تهیه‌کنندگان فیلم و برنده جایزه اسکار ،  خود نسخه بازسازی شده را در یک نمایش ویژه،  در کنار  اعضای خانواده میلوش فورمن معرفی خواهد کرد.

این نمایش همچنین به پاسداشت پیوند دیرپای  کارلووی واری با فیلم «پرواز بر روی آشیانه فاخته» و پشتیبانی میلوش فورمن از این جشنواره و وفاداری او به آن  انجام میگیرد.

این فیلم دومین فیلم در تاریخ اسکار است که در همه پنج دسته اصلی جوایز آکادمی برنده شد: بهترین فیلم (داگلاس و زانتز)، بهترین کارگردان (فورمن)، بهترین بازیگر مرد (جک نیکلسون)، بهترین بازیگر زن (لوییز فلتچر) و بهترین فیلمنامه اقتباسی (لارنس هابن و بو گلدمن).

“مایکل داگلاس” آخرین بار در سال ۱۹۹۸ از کارلووی واری دیدن کرد. او و” سول زانت”  با جایزه گوی کریستال مورد بزرگداشت قرار گرفتند. گفتنی است که ” پل زانتز”  با فورمن در فیلم‌های «آمادئوس» (۱۹۸۴) و «شبح‌های گویا» (۲۰۰۶) همکاری نزدیک داشت. او  همچنین فیلم‌های ستایش پذیر دیگر مانند «بیمار انگلیسی» (۱۹۹۶) و «آقای ریپلی بااستعداد» (۱۹۹۹) را تولید کرده است

فیلم مهم بازسازی و دیجیتالی شده ی دیگر

سنت دیرپای نمایش فیلم‌های چک و چکسلواکی که به شکل دیجیتالی بازسازی شده‌اند، در پنجاه ونهمین جشنواره فیلم کارلووی واری ،  با نمایش فیلم “این است انسان ” نوشته و کارگردانی یاروسلاو پاپوشک ادامه می‌یابد.

این کمدی طنزآمیز سال ۱۹۶۹ درباره زندگی یک خانواده  در چندنسل، آخرین فیلم موج نو چکسلواکی  در دهه ۱۹۶۰ به شمار می آید. “یاروسلاو پاپوشک”  که کار خود را با تندیس گری  و کاریکاتور آغاز کرد،  سپس به عنوان فیلمنامه‌نویس در فیلم‌های مهم “میلوش فورمن “، از جمله  “پتر سیاه”، “عشق‌های یک بلوند” و “رقص آتش‌نشانان” و همچنین فیلم “نورپردازی صمیمی” “ایوان پاسر” همکاری داشت. پس از اینکه فورمن و پاسر به تبعید رفتند، پاپوشک،  آخرین عضو این سه‌گانه خلاق و با استعداد ، در کشور خود ماند . و اگرچه از نظر ژانر، “این است انسان” در دسته‌بندی کمدی‌های فولکلور یک قرار می‌گیرد، اما به روشنی ادامه‌دهنده کارهایش با فورمن و پاسر و سبک شاعرانه همکاری پیشین آنها به شمار می آید.

توانائی فیلم در  برجسته کردن  ویژگی های  شخصیت‌های گونه گون، دادن نمائی دقیق از یک خانواده معمولی چک در دهه ۱۹۶۰ و استفاده از طنز موقعیتی و دیالوگ‌های بسیار هوشمند  است. بسیاری از دیالوگ های فیلم در درازای سال‌ها آنچنان زبانزد همگان  شده‌اند که توانستند،  به شکلی  فراموش‌نشدنی،  به نسل‌های بعدی بینندگان  برسند.

فریم های آینده

از سال ۲۰۱۵، جشنواره بین‌المللی فیلم کارلووی واری و سازمان گسترش فیلم اروپا،  برنامه «فریم‌های آینده – نسل بعدی سینمای اروپا» را برگزار می‌کنند که هدف آن کمک به کارگردانان بااستعداد اروپایی برای آغاز حرفه خود در صنعت فیلم است. در این مدت، فریم‌های آینده توانسته است فرصت‌های گسترده‌تری را برای دستیابی به پیوند های سرنوشت ساز به فیلمسازان جوان بدهد.

خبرهای بیشتری هم وجود دارند که به هنگام برگزاری داده خواهند شد.

جشنواره در روز ۱۲ ژوئیه برندگان خود را خواهد شناخت.

«شهلا رستمی»