چرا جشنواره کودک و نوجوان باید دوسالانه شود؟
- شناسه خبر: 92702
- تاریخ و زمان ارسال: 26 مرداد 1404 ساعت 21:49
سیوهفتمین جشنواره بینالمللی فیلمهای کودکان و نوجوانان، طبق روال سالهای گذشته، قرار است در مهرماه در اصفهان برگزار شود. اما نکتهای که به چشم میآید، این است که تفاهمنامه برگزاری این رویداد تازه در اواخر مرداد به امضا رسیده است؛ یعنی کمتر از دو ماه مانده به آغاز جشنواره. در چنین شرایطی، نمیتوان انتظار داشت خروجی ویژهای از این جشنواره به دست آید. پرسش اصلی اینجاست: آیا بهتر نیست به جای برگزاری سالانه و پرهزینه، این جشنواره به صورت دوسالانه برگزار شود تا هم کیفیت خروجی بالاتر رود و هم هزینههای هنگفتی که بر دوش سازمان سینمایی و شهرداری اصفهان گذاشته میشود، کاهش یابد؟
شتابزدگی در برگزاری؛ آفت جشنواره
جشنوارههای سینمایی در دنیا معمولاً با برنامهریزی بلندمدت و حداقل یکسال قبل آغاز میشوند. تیم دبیرخانه، از مدتها قبل فراخوان میدهند، فیلمها جمعآوری میشوند، داوران انتخاب میگردند و برنامهریزی دقیق برای مهمانان داخلی و خارجی صورت میگیرد. اما وقتی جشنوارهای در شهریور برای مهر تدارک دیده میشود، نتیجه چیزی جز شتابزدگی و کارهای نیمبند نخواهد بود. در چنین شرایطی، نه فیلمساز فرصت کافی برای آمادهسازی اثر خود دارد، نه تیم اجرایی امکان طراحی یک برنامه جذاب و باکیفیت. در نهایت، جشنواره به مراسمی تشریفاتی بدل میشود که بیشتر بار تبلیغاتی دارد تا کارکرد واقعی.
جشنواره کودک و نوجوان اصفهان از معدود جشنوارههای بینالمللی کشور است که اساساً با هدف معرفی آثار مرتبط با کودکان و نوجوانان و ایجاد بستری برای گفتوگوی فرهنگی میان ملتها شکل گرفت. اگر چنین جشنوارهای به جای تمرکز بر کیفیت، صرفاً به دلیل فشار زمان و نمایش بیرونی برگزار شود، فلسفه وجودی خود را از دست میدهد. جشنواره باید محلی برای پرورش و حمایت از سینمای کودک و نوجوان باشد؛ یعنی کارگاههای آموزشی، نشستهای تخصصی، بازار فیلم و تبادل تجربیات در کنار نمایش آثار داشته باشد. اما در شرایط فعلی، به دلیل کمبود زمان، بسیاری از این اهداف محقق نمیشود و جشنواره بیشتر شبیه به یک نمایش تقویمی است که سالی یک بار برگزار میشود تا در رزومه مدیران ثبت شود.
اما با وجود تعداد کم آثار کودک و نوجوان پیشنهاد میشود که جشنواره دوسالانه برگزار شود چرا که ایده دوسالانهکردن جشنواره چندین مزیت دارد؛ تولید فیلم کودک و نوجوان در ایران چندان پررونق نیست. بسیاری از سالها جشنواره ناچار است با تعداد محدودی اثر برگزار شود. وقتی جشنواره دوسالانه باشد، فیلمسازان فرصت بیشتری برای تولید خواهند داشت و تنوع و کیفیت آثار بهطور طبیعی بالا میرود. برگزاری سالانه چنین رویدادی، هزینههای سنگینی را به شهرداری اصفهان و سازمان سینمایی تحمیل میکند؛ از اجاره سالنها و تبلیغات گرفته تا اسکان مهمانان داخلی و خارجی. دوسالانهکردن جشنواره، هزینهها را نصف کرده و امکان مدیریت بهتر منابع را فراهم میکند. فاصله دوساله فرصت مناسبی برای مذاکره با کمپانیهای خارجی، جذب فیلمهای شاخص بینالمللی، و طراحی برنامههای جانبی فراهم میآورد.وقتی جشنواره کیفیت بالاتری داشته باشد، مخاطبان نیز اشتیاق بیشتری نشان میدهند. در غیر این صورت، سالانهبودن جشنواره به مرور باعث خستگی مخاطبان و بیتفاوتی رسانهها میشود.
نگاهی به تقویم جهانی جشنوارههای سینمایی نشان میدهد بسیاری از جشنوارههای معتبر کودک و نوجوان در دنیا، دوسالانه یا حتی با فواصل بیشتر برگزار میشوند. دلیلش هم روشن است: تولید فیلم کودک در سطح جهان به اندازه سینمای بزرگسال نیست و نیاز به فاصله زمانی دارد تا آثار جدید و ارزشمند خلق شود. بنابراین، اگر اصفهان بخواهد میزبان جشنوارهای جدی و اثرگذار باشد، باید از این تجربه جهانی درس بگیرد.
نکته مهم دیگر، فشار مالی بر شهرداری اصفهان است. این نهاد شهری هر ساله بخش قابل توجهی از بودجه خود را صرف برگزاری جشنواره میکند، در حالی که بسیاری از اولویتهای شهری، از توسعه حملونقل عمومی گرفته تا زیرساختهای فرهنگی محلی، نیازمند سرمایهگذاری فوری هستند. وقتی جشنواره با این شتاب برگزار میشود و خروجی چندانی ندارد، در واقع هزینههای شهروندان اصفهان به پای پروژهای صرف میشود که کارآمدی لازم را ندارد.
همانطور که گفته شد، این مهمترین و بنیادیترین تغییر است. باید شجاعت این تصمیم در سطح سازمان سینمایی و شهرداری گرفته شود. به جای آغاز فعالیت چند ماه مانده به جشنواره، یک دبیرخانه دائمی در اصفهان تشکیل شود که در طول دو سال، کار جذب آثار، مذاکرات بینالمللی و برنامهریزی را پیگیری کند. جشنواره نباید تنها به نمایش فیلمها محدود شود. کارگاههای تخصصی برای فیلمسازان جوان و برنامههای آموزشی برای کودکان و نوجوانان باید بخش ثابت جشنواره شود. ایجاد بازاری برای خرید و فروش آثار کودک و نوجوان، هم به اقتصاد سینمای ایران کمک میکند و هم تعامل بینالمللی را افزایش میدهد. شهرداری و سازمان سینمایی و بنیاد سینمایی فارابی باید گزارش شفاف هزینهها و دستاوردهای جشنواره را منتشر کنند تا هم اعتماد عمومی جلب شود و هم بهرهوری افزایش یابد. اگر آثار جشنواره تنها در چند سالن اصفهان نمایش داده شوند، تاثیر محدودی خواهند داشت. باید با تلویزیون، پلتفرمهای آنلاین و مدارس همکاری شود تا خروجی جشنواره در دسترس عموم کودکان کشور قرار گیرد.
سیوهفتمین جشنواره فیلمهای کودکان و نوجوانان اگر با همین روند شتابزده و سالانه ادامه یابد، به تدریج به مراسمی تشریفاتی و بیاثر تبدیل خواهد شد. کما اینکه در سالهای اخیر هم خروجی خوبی این جشنواره نداشته؛ اما اگر جسارت تصمیمگیری برای دوسالانهکردن آن وجود داشته باشد، میتوان امیدوار بود که این جشنواره دوباره به جایگاه واقعی خود بازگردد؛ جایگاهی که در آن کیفیت بر کمیت میچربد و سینمای کودک ایران فرصت مییابد تا در سطح بینالمللی بدرخشد.
اصفهان شایسته آن است که میزبان یک جشنواره معتبر جهانی باشد، نه یک رویداد تکراری و پرهزینه. راه آن، بازنگری در شیوه برگزاری و اعتماد به تجربه جهانی است. آینده جشنواره در گرو همین تغییر نگاه است.
مهدی احمدی / مدیرمسئول
