خطوط هنرمند زبان مشترک مردم برای بودن و سرودن است

فرزانه اخوان، هنرمند تصویرگر، متولد سال ۱۳۶۹ و دانش آموختۀ رشتۀ مهندسی معماری است. وی که هنر را از سنین کودکی در منزل با آموزش‌هایی بر پایۀ کتب طراحی و نقاشی آغاز کرده است، در ۱۵ سالگی با طراحی خطی در جشنوارۀ هنرهای تجسمی استان همدان شرکت کرده و از همان سال به عنوان مربی طراحی و نقاشی در بدنۀ فرهنگ و ارشاد اسلامی و آموزش و پرورش به فعالیت پرداخته است. طراحی، نقاشی، مجسمه سازی و شعر از جمله فعالیت‌های هنری بوده که او در این زمینه به آن‌ها پرداخته و هرگز آن‌ها را رها نکرده است. رتبه برتر کشوری در آزمون طراحی معماری سازمان نظام مهندسی ایران در سال ۱۳۹۵، رتبۀ اول طراحی پوستر سؤال پرسش مهر رئیس جمهوری در شهرستان‌های استان تهران در سال ۱۳۹۷ و کسب رتبه اول جشنواره هنرهای تجسمی شهرستان رزن، تنها بخشی از افتخارات کسب شده توسط فرزانه اخوان است. ارائۀ آثار این هنرمند جوان و با استعداد در گالری مجازی «شنگرف» در صفحۀ اینستاگرام به نشانی Shangarf_gallery زمینه‌ای را پدید آورد تا ضمن گفتگو با این هنرمندان جوان، با استعداد و خوش آتیه، نظرات او را پیرامون فعالیت در عرصۀ هنر و به ویژه هنر تصویرگری جویا شویم. آن چه پیشکش حضور می‌شود، بخشی از گفتگوی مفصل خبرنگار هنرمند با فرزانه اخوان است که امید آن داریم مورد توجه علاقه مندان به هنر تصویرگری قرار بگیرد.

*********

تلاش می‌کنم با کمترین عناصر بصری بیشترین مفاهیم را به مخاطب انتقال دهم

فرزانه اخوان، هنرمند عرصۀ تصویرگری، که آثار خود را در نمایشگاه مجازی شنگرف برای استفادۀ عموم علاقه مندان به هنر تصویرگری به نمایش گذاشته است، با اشاره به این امر که تحصیل در رشتۀ معماری نه تنها او را از محیط هنر دور نکرده، بلکه او را با ابعاد تازه تری از هنر آشنا کرده است، گفت: هنر معماری هنری است که تمام حواس انسان توانایی درک آن را دارد و همین امر موجب شد که برای خلق آثاری که بتوانند بیشترین حواس مخاطب را را برانگیزند و او را به تفکر وا دارند، تلاش کنم.

وی که در سال ۱۳۹۶ توانسته است عنوان معلم تلاشگر را از آن خود کند، با اذعان به این امر که نقطه و خط اولین عناصر بصری هستند که هنرمند می‌تواند با استفاده از این عناصر با مخاطب خویش سخن بگوید، افزود: در تولید آثارم تلاش می‌کنم تا از کمترین خطوط و عناصر بصری استفاده کنم با استفاده از همین ابزار، بیشترین مفاهیم را به مخاطب خویش انتقال دهم که به نظرم، این راه، ساده‌ترین راهی است که آثار من بتوانند با مخاطب خویش سخن بگویند و به همین خاطر است که همواره اعتقاد دارم که ساده‌ترین المان‌ها، همواره گویاترین المان‌ها هستند.

این هنرمند که رتبۀ نخست مقالۀ تحقیق قالیبافی استان تهران را در سال ۱۳۸۶ به خود اختصاص داده است، با اشاره به این که آثار به نمایش گذاشته شده در گالری شنگرف، همه و همه در دوران سخت شیوع بیماری کرونا در جوامع بشری تولید و برای انتقال به مخاطبان به نمایش گذاشته شده است، ادامه داد: این دوران برای همۀ مردم با سختی بسیاری گذشته است و من نیز به عنوان یک هنرمند می‌دانم که هر یک از مخاطبانی که از این آثار بازدید می‌کنند، می‌توانند دنیایی از تعابیر برای این خطوط باشند، حال آن که حضور مخاطبان در نمایشگاه‌های حضوری برای هنرمندان بسیار ارزشمند و مسرت بخش است و لذتی دوچندان خواهد داشت.

اخوان، با اذعان به این امر که زمانی که خطی را برای ارائه به روح و ذهن مخاطب خلق و ترسیم کرده، آن را آزاد کرده است و هر کدام از مخاطبان این اثر، می‌توانند به اندازۀ وسع خویش آن را درک کند و با تأکید بر این مفهوم که خطوط بداهه هرگز کپی نمی شوند، اضافه کرد: چه بسا وسعت فهم و درک جامعۀ من بسیار بیشتر از آن است که من بخواهم تنها با جملاتی آن را کوچک بشمارم، به همین خاطر این خطوط چه در مکان و چه در مجاز خودشان با مخاطب ارتباط می‌گیرند و خود زبان خود هستند.

وی که رتبۀ دوم نقاشی و شعر جشنوارۀ هنرهای تجسمی استان همدان در سال ۱۳۸۷ را در کارنامۀ هنری خویش به ثبت رسانده است، با تأکید بر این مفهوم که دنیا نیز از سال‌های پیش، استفاده از فضای مجازی را پیشه کرده است و این روزها با وسعت گرفتن بیشتر بیماری کرونا، استفاده از فضای مجازی برای عموم اقشار افزایش یافته است، اظهار داشت: استفاده از فضای مجازی برای ارتباط داشتن مخاطبان و هنرمندان در اقصی نقاط جهان، فضای تازه‌ای را برای هنرمند و مخاطب در گسترده‌ای بی پایان پدید آورده است.

این هنرمند، با تأکید بر این امر که امروز مردم ایران می‌بایست بیش از پیش در کنار هم باشند و در این میان، هنرمند، کارگر و یا حتی مشاغل خدماتی، مشاوران و کادر درمان تفاوتی با یکدیگر ندارند، تصریح کرد: همه و همه باید بدانیم که به یکدیگر وابسته‌ایم و به هم نیاز داریم و سخت‌های روزهایی این چنینی، این نیاز را برای همۀ ما دو چندان می‌سازد.

هنرمند همواره نفس مخاطب و سلامت جامعه را به اشتیاق خویش ارجح می‌داند

اخوان، با اشاره به این موضوع که برای هنرمندی که دوست دارد ساعت‌ها بدون هیچ اشاره و سخنی، به تعابیر و تفاسیر مخاطب خویش گوش دهد، آثار خود را به نسیم اجتماع بسپارد و از دور نظاره گر خوش رقصی خطوط در کنار مخاطب باشد، اظهار داشت: هنرمند همواره نفس مخاطب و سلامت جامعه را به اشتیاق خویش ارجح می‌داند و من نیز امید آن دارم تا روزهایی برسد که مردم سرزمینم بتوانند سلامت و سبز به مصاحبت بنشینند.

وی که رتبۀ دوم جشنواره طراحی معماری دانشگاه کردستان را در سال ۱۳۸۹ کسب کرده است، در ادامه، با اذعان به این امر که در بسیاری از موارد در تولید آثارش، گاهی اوقات تلاش می‌کند که قوانینی را که برای استفاده از متریال و ابزار وجود دارد، بشکند و کاری نو انجام دهد، افزود: مثلاً گاهی اوقات از خرده چوب و کاهی که بعد از کشت زمین در مزارع می‌ماند، گندم یا موارد دیگر استفاده می‌کنم تا بتوانم با آن‌ها رنگ را روی کاغذ بیاورم، در برخی از موارد، جوهر را با دستانم بر روی کاغذ هدایت می‌کنم و در بسیاری از موارد به این که می‌خواهم چه تصویری تولید کنم، فکر نمی‌کنم، بلکه خطوط را بر روی کاغذ رها می‌کنم تا خودشان، جایگاه خود را پیدا کرده و خالق خود باشند.

همواره تلاش کرده ام خود را به‌روز نگاه دارم

وی در ادامه، با اشاره به این موضوع که خطوطی را با آن‌ها به خلق اثر می‌پردازد، از ۱۵ سالگی با خود به همراه دارد و دوست دارد که در این زمینه صاحب سبک شود، افزود: در آن زمان فکر می‌کردم که تنها من با این خطوط کار می‌کنم، اما به این نتیجه رسیدم که نه تنها من، بلکه هنرمندان دیگری نیز در سراسر ایران و حتی دنیا این خطوط را دارند و با آن‌ها کار می‌کنند، اما در عین حال همیشه سعی کرده‌ام که به‌روز باشم، آثار هنرمندان مختلف را ببینم تا با تکیه بر این ابزار، همواره یک قدم رو به جلو حرکت کنم.

وی با اشاره به این که در ابتدای راه بیشتر به طراحی چهره می‌پرداخته و در سبک رئالیسم فعالیت می‌کرده است، گفت: در این میانه به خودم گفتم که بسیاری از افراد، حتی دوربین عکاسی نیز می‌تواند این کار را انجام بدهد و به همین خاطر حس کردم که باید کاری انجام بدهم و خطی بکشم که برای مخاطب من جذاب و جدید باشد.

این هنرمند که رتبۀ سوم نقاشی هنرهای تجسمی استان همدان در سال ۱۳۸۶ را در کارنامه دارد، در ادامه با طرح این پرسش که اگر بخواهد شمایل یک انسان را بکشد، چرا باید این شمایل به گونه‌ای باشد که تمام جزئیات یک انسان را به نمایش بگذارد، افزود: در این میان با این پرسش مواجه شدم که چرا بیشتر روی معنی و مفهوم انسانی که دارم طراحی می‌کنم کار نکنم و همواره به این امر معتقد هستم که خطوط در هم شکسته‌ای که من با رنگ‌های زرد، سیاه و قرمز دارم، دردها، غم‌ها و در نهایت عشقی را که به انسان‌ها دارم، به نمایش می‌گذارد.

اخوان، با تأکید بر این مفهوم که اعتقاد دارد یک هنرمند می‌بایست همواره به اطراف خویش با دیدی انتقادی نگاه کند، ادامه داد: همان گونه که هنرمند اجازه می‌دهد دیگران به واکاوی آثار او بپردازند و آثارش را نقد بکنند، خودش نیز می‌بایست روحیۀ نقد را در خویش تقویت کند و طبیعت، آثار هنری هنرمندان دیگر، مسائل روز جاری در اجتماع و در نهایت اوضاع مردم را مورد نقد قرار دهد و فراموش نکند تا زمانی که این عناصر را در اختیار دارد می‌تواند دست به تولیدات جدید و خلق جدید بزند.

هنرمند زبان مشترک مردم برای بودن و سرودن است

وی که رتبۀ اول ایده پردازی استان تهران را در سال ۱۳۹۷ در کارنامۀ هنری خویش به ثبت رسانده است، با اذعان به این امر که همواره تلاش خود را می‌کند، تا به سبک واحدی برسد که در نهایت بتواند مخاطب را حیرت زده کند،

اخوان، با اشاره به این که امروز هنرمندان مختلف در سراسر دنیا هنرمندانی هستند که با خطوط مشکی و متریال‌های مختلف به خلق اثر می‌پردازند، ادامه داد: به یقین خطوطی که من در تولید اثر استفاده می‌کنم، امضای من است و هر هنرمند برای خود امضایی خاص دارد که زیر اثرش قرار می‌دهد و یقین دارم، اثر هنری مانند امضایی است که اگر شخصی بخواهد آن را کپی کند، هم نمی‌تواند بار دیگر به تولید آن دست بزند.

مهم‌ترین رسالت رسانه صداقت در انتقال صدای هنرمندان است

اخوان، هنر را پیدایش افکار، آرزوها، امیدها و غم‌ها برای هم صحبتی با گوش‌ها، چشم‌ها و قلب‌ها دانسته و با اشاره به این امر که هنرمند زبان مشترک مردم برای بودن و سرودن است، اظهار داشت: بستر این زبان مشترک رسانه‌ها هستند و نباید فراموش کرد که امروز، مهم‌ترین رسالت رسانه، صداقت در بیان و به ویژه صداقت در انتقال رساندن صدای هنرمندان به جامعه است.

وی با تأکید بر این مفهوم که امروز منتقدان در کنار هنرمندان نقش بسیار مهمی را ایفا می‌کنند و در این میان انتقاد مهم‌ترین ابزار کمک به هنرمند برای خروج از حوزۀ تفکر قدیم و ورود به دنیای جدید خواهد بود، تصریح کرد: منتقدان می‌بایست امروزه، با تسلط به علومی که در آن به بحث و تبادل نظر می‌پردازند، دانش کافی را در زمینه‌های مختلف داشته باشند و تا از این رهگذر بتوانند با ارائۀ نظرات خویش به هنرمندان کمک کنند و یک اثر هنر را به درستی نقد کنند.

وی که نمایشگاه انفرادی آثار خویش را در سال ۱۳۸۷ در نگارخانۀ ارشاد شهرستان رزن استان همدان برگزار کرده است، با تأکید بر این مفهوم که یک هنرمند پس از خلق اثرش، در حیطه‌های مختلفی نیازمند بررسی و نقد اثر خویش است، تأکید کرد: اثر هنری یک هنرمند علاوه بر مباحث زیبائی شناختی و فنی، جامعۀ خویش را تعریف می‌کند، دغدغه‌های فردی و اجتماعی را به میان می‌کشد که گاه امید است برای روان مردم و گاه ممکن است زبانی برای ناگفته باشد، گاهی آموخته‌ای است از محیط پیرامون است و گاهی یک آموزگار است و به مین خاطر است که منتقد باید به لحاظ علمی، بسیار بالاتر از منتقد باشد، تا هنرمند بتواند با تکیه بر علم منتقد کاستی‌های خویش را از میان برداشته و به سمت پیشرفت حرکت کند.

اخوان، مهم‌ترین راز ماندگاری هنرمند را صداقت وی در ارائۀ اثر دانسته و با اذعان به این امر که در شرایط فعلی، نمایش مجازی آثار و استفاده از ایده پردازی و خلاقیت بسیار کارساز است، یادآور شد: استفاده از فضای مجازی در شرایط کنونی نیازمند داشتن زیر ساخت و تشکیل یک اتاق فکر وسیع است تا بتوان با تکیه بر آن خلاقیت‌ها و آثار هنری تولید شده بر پایۀ خلاقیت را گردآوری کرد تا بتوان از آن نتیجۀ بهتری گرفت.

 

• امین کردبچه چنگی