“سانتوش” فیلمی پر التهاب با پس زمینه ی رهائی زنان از بند مرد سالاری

سینمای پر تولید هند دز ژاترهای مردمی و کمدی موزیکال، که چندان در فستیوال های مهم دنیا خودی نشان نمی دهد، امسال دو فیلم از سینمای “مولف”  خود را  به جایگاه ویژه ای در فستیوال کن رساند. یکی از آنها ، “انچه که ما نور می پنداریمش”، ساخته  “پایال کاپدیا”، برنده نه چندان سزاوارجایزه بزرگ هیات داوران بخش مسابقه ای اصلی و “سانتوش”، ساخته یک کارگردان زن دیگر هند تبار بریتانیائی، “ساندیا سوری”، در بخش نوعی نگاه بودند.

سرنوشت،  سر آغازی برای رهائی یک زن فراهم می آورد

ماجرا از آنجا آغاز می شود که یک زن جوان ۲۸ ساله به نام سانتوش (شاهانه گوسوامی)، دز یک منطقه تهی دست  روستائی شمال هند،  شوهر خود را که مامور پلیس بود ، به هنگام مبارزه با شورشی ها، از دست می دهد. او که هیچ منبع درآمدی ندارد، با استفاده از یک برنامه دولتی به نام “استخدام از روی همدردی” ، جای شو هرش را می گیرد و زیر مدیریت “شارما” (سونیتا راجوار)،  یک زن  بازرس فمینیست،  آزاده و جسور، سرگرم کار می شود و همراه با او تجربه می اندوزد. او در جریان انجام کارهای روزمره ی پلیسی خود با مورد مرگ پرسش برانگیز  یک دختر پا به بلوغ برخاسته از رده های پائین هند، روبرو می شود. کنجکاوی و سماجت سانتوش سبب می شود که این دو زن در پی یافتن کسی بشوند که به دخترک دست درازی کرده، سپس پس از کشتنش، او را درچاه انداخته است.

واقع گرائی مناسب و میز آن سن دقیق “ساندیا سوری”

این کارگردان، که نخستین فیلم داستانی خود را پس از دو مستند بلند می سازد، همین مو شکافی مستند سازان را در پرداخت فیلم بلند داستانی اش به کار می بندد. “ساندیا سوری”دراین راه، نه تنها با دوربین خود به شکل کانتر پوآن ( اصطلاح موسیقیائی نت در برابرنت) یا حرکت  در برابر حرکت به شکار نگاره می رود، بلکه دوربین را با نگاه ناباورانه ، پر از پرسش و برخاسته از سادگی شخصیت اصلی به دنیائی نو و دشمنانه همراه می سازد.

او پس از گفتگوهای بسیار با زنان بیوه ای که به همین روش وارد دنیای پلیسی شده اند و با دریافت فساد رایج در جوی که در آن خشونت و نابرابری میان رده های گوناگون اجتماع موج می زند، جو فیلمش را به وجود آورده است. او شخصیت اصلی خود، “سانتوش” را به رودرروئی با یک نظام مردسالار و موجوداتی  وا می دارد که او را خوار می کنند و یا می خواهند از وی بهره برداری جنسی کنند. “سانتوش”  ما را با واقعیت زندگی زنان در برخورد با سوگواری و نداشتن هیچ پشتوانه ای برای به سر آوردن این دوران دردناک آشنا می کند.

در پس زمینه ی این رخداد های همیشگی، غرش ناخشنودی مردم هم شنیده می شود که در هند نادر نیست. بنابراین “سانتوش” اینه ای می شود برای نشان دادن قوم گرائی های پایدار و خشک جامعه ی هند. جامعه ای که در آن فرقه ها، مذهب ها و اختلاف طبقاتی روز افزون  امیدی به شکسته شدن این ساختارهای واپس گرا بر جا نمی گذارد.

با این وجود ” سانتوش” ۲۸ ساله ، بدون این که بگذارد دنیای مرد سالار پیرامونش او را از پادر آورد ، به داشتن نقش یک شاهد نیز بسنده نمی کند و در جائی که کشته شدن یک دختر پا به بلوغ، بی کفایتی یا فساد پلیس را در یافتن قاتل برجسته می کند، او در پی یافتن گناهکار بر می آید و نا کارآئی سیستم را در رده های گوناگون نشان می دهد. “سانتوش” در راهی گام می نهد که جز خشونت نمی تواند در آن ره آورد دیگری بیابد. اما با دلاوری و اراده ای راسخ به آن ادامه می دهد.  کارگردان همچنین در هر سکانس، بر تک تک جزئیاتی پافشاری می کند که دردسر ساز هستند  تا بهتر  بتواند مبارزه قهرمانش را با تارهای نادیدنی عنکبوتی که پیرامونش بافته شده، نشان دهد و پیروزای اش بر آن ها را برجسته سازد.

“ساندیا سوری” و راهی که در پیش گرفته

“ساندیا سوری”، که کار خود را بامستندهای،  “آی مانند ایندیا ” ، بر پایه یادبودهای پدرش آغاز کرد  که در فستیوال ساندنس نشان داده شد و سپس “گردشی در سراسر هند با یک دوربین فیلمبرداری”، یک فیلم بی سخن را به یاری فیلم های آرشیو خبرهای “انستیتوی فیلم بریتانیا” از سالهای استعمار هند، در سال ۲۰۱۸ ساخت، در سال ۲۰۱۶ پروژه فیلم سانتوش را در “لابراتوآر کارگردانان انستیتوی ساندنس” به دست گرفت. در این میان،  یک فیلم کوتاه داستانی به نام “مزرعه را در سال ۲۰۱۸ ساخت که در فستیوال های ملبورن، تورنتو و لس آنجلس، جایزه هائی ربود. سپس “سانتوش” به سرانجام رسید و به بخش نوعی نگاه  فستیوال کن راه یافت.

آن چه در مورد این کارگردان دید را جلب می کند این است که رشته اش در دوران دانشگاه ریاضیات بوده سپس برای آموزش آن به ژاپن رفته است. در این دوران، او  به همراه یک دوربین، به گونه ای از روزمره گی خود  نگاره هایی به شکل یادداشت درست می کرد که سودمند از آب در آمد و راه او را به مدرسه ملی سینما و تلویزیون باز کرد و توانست در آنجا روش ساخت مستند را بیاموزد.

چند سخنی هم پیرامون “شاهانه گوسوامی”

“شاهانه گوسوامی” که به خوبی در نقش “سانتوش” فرو می رود و دگرگونی این شخصیت را در درازای زمان و در برخورد با راستینگی های پیرامونش به خوبی نشان می دهد، در کمی بیش از ۳۰ فیلم نقش آفرینی کرده که از جمله آنان، “راک آن” و “فراغ” در سال ۲۰۰۸، “برگ بوی صورتی-قرمز” در سال ۲۰۱۵  و “مید این بنگلادش” (تولید بنگلادش)  در سال ۲۰۱۹ هستند که این آخرین در فستیوال  شهر “امین” فرانسه  سه جایزه  را از آن خود کرد.  “شاهانه گوسوامی” همچنین در شماری از سریال های مردمی در کنار “سونیتا راجور”، نقش آفرینی کرده است. “شاهانه”، به مدت ده سال، به کمک “پادماشری سگال”،  استاد رقص “اودیسی”، به یاد گپیری این رقص کلاسیک هند پرداخته است.   او اقزون بر سینما ، در چند زمینه ی ورزشی، از جمله بسکتبال و والیبال نیز، در رده های قهرمانی، فعالیت داشته است.

«شهلا رستمی»