عطش آگاهی مثل چراغ راه زندگی را روشن می‌کند

امیر جوشقانی، بازیگر، مجری و گویندۀ با سابقه و مطرح و یکی از موفق ترین و پر افتخار ترین هنرمندان ایرانی است که سالیان دراز او را از قاب شیشه‌ای تلویزیون دیده و با صدای گرم و آرامش مثال زدنی‌اش در اجرا خاطرات بسیار زیادی داریم. وی متولد ۲۷ تیر ماه ۱۳۵۳ است و فعالیت حرفه‌ای را در نخستین سال‌های دهۀ ۷۰ با حضور در رادیو آغاز کرده و تجربه‌های بسیار موفقی در عرصه‌های مختلف همچون بازیگری، اجرای برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی و همچنین گویندگی در دوبلاژ را در کارنامۀ هنری خویش به ثبت رسانده است. بازیگری در مجموعه‌های تلویزیونی هم چون «خشت خام»، «جادوی مهتاب» ،«فصل رویش»، «زیر گنبد کبود» اجرای برنامه‌های متعددی از جمله «صبح‌بخیر ایران» شبکه یک، «سلام تهران» شبکه پنج، «تصویر زندگی»، «خونه زندگی» شبکه دو و «سلام صبح بخیر» شبکه جهانی جام جم و حضور به عنوان گوینده در بسیاری از فیلم‌های سینمایی و سریال‌های تلویزیونی خارجی تنها بخشی کوچک از حضور ارزشمند امیر جوشقانی در عرصۀ هنر است و به یقین مجال پرداختن به بسیاری از آثار هنری وی در این فرصت کوچک وجود ندارد. فرارسیدن چهل و هشتیمن زادروز امیر جوشقانی بهانه‌ای بود تا گفتگویی با وی در همین زمینه ترتیب بدهیم و از ناگفته‌هایش بشنویم. دست اندرکاران روزنامۀ سایه، ضمن آرزوی سلامتی و شادی برای این هنرمند گرانقدر، فرارسیدن زادروز ایشان را تبریک گفته و بهترین‌های زندگی را از درگاه خداوند متعال برای خانوادۀ محترم جوشقانی آرزو می‌کند. آن چه پیشکش حضور می‌شود، تنها بخش کوتاهی از گفتگوی مفصل خبرنگار روزنامه و پایگاه خبری هنرمند با «امیر جوشقانی» است و امید آن داریم تا مورد توجه و رضایت همۀ علاقه مندان به هنر قرار بگیرد.

*****

صدای خوب نعمت خداوندی است اما در گویندگی باید آموخت

امیر جوشقانی، بازیگر، مجری و گویندۀ دوبلاژ در که به مناسبت زادروزش با خبرنگار روزنامۀ هنرمند گفتگو می‌کرد، پیرامون هنر گویندگی و محبوبیت آن در بین مردم با اشاره به این که یک گویندۀ موفق زمانی که می‌خواهد یک متن را اجرا کند، باید آن را با نویسنده در میان بگذارد تا ببیند که یک متن را به درستی اجرا می‌کند یا نه، گفت: گیریم که یک شخص صدای خوب داشته باشد اما این امر دلیل نمی‌شود که دیگر ویژگی‌های فرد نیز خوب باشد، پس با توجه به این نکته، کسی که می‌خواهد درست به اجرا و گویندگی بپردازد باید تخصص‌های لازم در این زمینه را بیاموزد؛ حال این که صدای من از نظر دوستان و مخاطبانم خوب به نظر می‌رسد، لطف خداوندی است که این نعمت را در اختیار من قرار داده است و من باید از این نعمت درست استفاده کنم.

وی که حضور مؤثر و موفق خود را در اجرای برنامه‌های مختلف رادیویی و تلویزیونی از نخستین روزهای دهۀ هفتاد شمسی آغاز کرده است و امروز با بیش از سی سال تجربه به این هنر ادامه می‌دهد، پیرامون ورودش به عرصۀ هنر اجرا و گویندگی که از روزهای کودکی آغاز شده است، افزود: پدر، مادر و خانوادل من به این موضوع گواهی می‌دهند که من زمانی که تنها شش سال سن داشتم، با رادیو ضبط صوت ریزینگ استریویی که در خانۀ پدری داشتیم، نزدیک به یک ساعت پیرامون زندگی حضرت ابراهیم (ع) صحبت کردم.

استعداد روند فراگیری آموزش‌های هنری را تسریع می‌کند

این عضو انجمن گویندگان و سرپرستان گفتار فیلم ایران، در همین زمینه با اشاره به این موضوع که این نوار کاست برای خانواده بسیار محبوب بوده و متأسفانه بعدها از بین رفته است، ادامه داد: این اثر به عنوان یکی از جاذبه‌های گردشگری منزل ما بود عزیزانی از دوست و آشنا که به خانۀ ما می‌آمدند، این نوار کاست را برایشان پخش می‌کردیم و لذت می‌بردیم.

مجری برنامۀ «صبح بخیر ایران»، در ادامۀ این گفتگو با اذعان به این امر که علاقه مندی در فرد وجود دارد که به دنبال یک هنر می‌رود و از پس آن، استعداد نیز باید در فرد وجود داشته باشد و در این میان جوهرۀ هنر را نیز نباید از قلم انداخت، اظهار داشت: همۀ این‌ها به شرط وجود استعداد است و این اتفاق بدون استعداد هم اگر بیفتد، نتیجه این خواهد بود که روند فراگیری آموزش‌ها کند تر خواهد بود و سرعت یادگیری به مراتب پائین تر می‌آید و دقیقاً مانند این است که شما می‌خواهید یک مطلب را حفظ کنید وآن را بیان کنید که این اتفاق در بازیگری می‌افتد.

بازیگر مجموعه‌های تلویزیونی «این یک دادگاه نیست» و «لانۀ شیطان» با مرور ویژگی‌های هنر مرحوم جهانگیر فروهر در بازیگری و با اشاره به این که این فرد تنها چندین صفحه را در یک بار خواندن حفظ، تمرین و در نهایت اجرا می‌کرده است، تصریح کرد: ممکن است یک فرد نیز قدرت بیان خوبی داشته باشد، اما حافظۀ خوبی برای حفظ کردن مطالب ارائه شده نداشته باشد و این کار عقب می‌اندازد، یعنی یک بازیگر که نمی‌تواند متون خود را به درستی حفظ کند، می‌بایست چندین بار یک متن را بخواند و در نهایت کار به جائی خواهد رسید که فرد دیگری نیز باید در کنار او باشد تا اشککالات بیانی و ادای کلمات او را بگیرد.

جوشقانی، با تأکید بر این مفهوم که اگر استعداد بر مبنای درست و صحیح کشف شده باشد، حتماً فرد را سرعت خواهد بخشید که مسیر پیشرفت را طی کند، تأکید کرد: یکی از تیزرهای تلویزیونی برای تبلیغ یک محصول که در ایران تولید شده بود، پس از این که سفارش ساخت در ایران داده بود، یک نفر را به همراه یک تیم به ایران فرستاده بودند که تخصص او کشف استعدادهای هنری در ایران برای این تیم تبلیغات بود و متخصص این زمینه بود که نظارت کند و ببیند شما که دعوت شده اید برای گویندگی این کار، متخصص این کار هستید یا نه و این روند این قدر عجیب و غریب بود که برای تأیید شما با تو مصاحبه می‌کرد و صدای تو را می‌شنید.

بی‌تو جهی به زنگ هنر مدارس و نگاه به آن به عنوان یک زنگ اضافی فاجعه است

وی که سال‌های متمادی از ‌برنامه‌سازان و مجریان برنامه‌های شبکه جام‌جم مانند «چشم‌انداز» و «شب یلدای ایرانی» و همراه ایرانیان بوده است، اهمیت داشتن روند تولید یک محصول تبلیغاتی مانند تیزر را موجب کیفیت بخشی به اثر دانسته و با اشاره به این موضوع که استعداد می‌بایست در سنین بسیار کم در مدارس و در سطوح پاین و ابتدایی آموزشی باید کشف شود، یادآور شد: متأسفانه نسبت به زنگ هنر در مدارس بی توجهی می‌شود و به این درس به عنوان یک درس اضافی در سیستم آموزش نگاه می‌شود و از آن به عنوان یک آیتم برنامه پر کن استفاده می‌کنند و در سطح آموزش و پرورش نسبت به هنرها بی توجهی می‌شود و اساتید هنر می‌گویند که اگر در مناطق آموزش و پرورش بگردید فردی را کمتر پیدا خواهید کرد که به عنوان یک متخصص هنر سر کلاس بیاید.

مجری برنامه «جشن رمضان» شبکۀ تهران در ادامۀ این گفتگو، با اذعان به این امر که آموزش‌های بی هدف بلای جان این مرز و بوم است و این زمانی است که آموزش وچود دارد، و می‌توان این حرف را زد، گفت: زمانی که آموزش و پرورش در زمینۀ هنر رسالت خویش را به درستی انجام نمی‌دهد، سر و کلۀ آموزشگاه‌های فرهنگی و هنری بی در و پیکر در این مملکت پیدا می‌شود و این آموزشگاه‌ها با رشد سریع و قارچ گونۀ خود به سرعت تکثیر خواهند شد.

نباید زمان طلایی هنر جوشقانی، در همین راستا ضمن ابراز تأسف از این امر که امروز پلاتوهای موجود در آموزشگاه‌ها ظرفیت‌های لازم را برای تمرین هنرجویان ندارد و در بخشی دیگر از این آموزشگاه‌ها دیده می‌شود که مثلاً وعدۀ آموزش هنرهایی مانند بازیگری را به صورت اینترنتی و غیرحضوری به هنرجو می‌دهند، افزود: باید به این نکته توجه بسیار داشت که اگر فردی می‌خواهد در هنری آموزش ببیند که بعدها از آن استفاده کند، باید به زمان طلایی آن که آموزش‌های لازم را می‌بایست در رشتۀ این هنر دریافت کند، توجه کند و آن را از دست ندهد.

میل به دیده شدن و جذابیت در هنر بسیار است

وی در همین راستا با اشاره به این که اگر فردی از روی علاقه به سمت کاری هنری می‌رود، حتماً استعداد آن را دارد و اگر زمانی پس از تمرین بسیاری از هنرها به سراغ تجربۀ یک هنر خاص می‌رود، نشان دهندۀ این موضوع است که یعنی حتماً در درون و ناخودآگاه تو اتفاق بزرگی می‌تواند بیفتد، ادامه داد: امروز می‌بینیم که بسیاری از افراد عادی خود را در جایگاه یک هنرمند می‌گذارند و تصور می‌کنند که می‌توانند بدون کم و کاست یک هنر را به سرانجام برسانند اما باید از آنان پرسید که آیا راجع به جراحی قلب نیز همین تصور را دارند؟

برنامۀ «جمعه‌ها با شبکۀ ۲» با اذعان به این امر که میل به دیده شدن و جذابیت در هنر بسیار است و هنرمند با اتکای به ابزاری که در دست دارد، دارد تلاش می‌کند تا مخاطب خویش را به دیدن هنرش دعوت کند و همین میل به دیدن شدن است که اشتیاق ورود افراد به عرصۀ هنر را دوچندان می‌کند، اظهار داشت: هیچ هنری نیست که فقط یک مخاطب داشته باشد و به همین خاطر است که باید گفت این مخاطب است که باید هنر هنرمند را ببیند و عرضۀ او را بپسندد و الزاماً هنر دارای مخاطب خاص نیست و به همین دلیل است که هنرمند می‌بایست بتواند اثری را تولید کند و به مخاطب خویش ارئه کند که بتواند توجه سلیقه‌های مختلف را به خود جلب کند و مخاطب خویش را مجذوب هنر خود سازد.

این مجری با سابقۀ صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، با اذعان به این امر که معتقد است رگه‌هایی از هنر می‌بایست در زندگی عموم اقشار جامعه وجود داشته باشد و همین رگه هاست که می‌تواند نگاه افراد را نسبت به مسائل زندگی تغییر داده و بهبود ببخشد، تصریح کرد: معلوم است وقتی که نگاه تو نسبت به مسائل زندگی نگاهی هنرمندانه باشد و بتوانی یک تئاتر خوب را از یک تئاتر مبتذل تشخیص بدهی یا یک کتاب خوب را از یک کتاب بد بشناسی و بدانی که خواندن یا نخواندن این کتاب تغییری در زندگی شما ایجاد نمی‌کند، شما به یقین یک پله جلوتر از بقیۀ عموم اقشار جامعه هستی و نشان می‌دهد که شما درست تر می‌توانید فکر کنید، درست تر می‌توانید تصمیم بگیرید و اگر درست تصمیم بگیرید، اندیشۀ شما بازتر است و به همین دلیل است کردار و رفتار شما با دیگران متفاوت خواهد بود و همین کردار و رفتار به یقین بر روی زندگی شما تأثیر مثبت خواهد گذاشت.

عاشقان هنر با زور و اجبار بیگانه‌اند

جوشقانی با تأکید بر این مفهوم که هیچ‌کس نمی‌تواند یک علاقه مند به هنر را با زور و اجبار به کاری وادار کند و به او بگوید که الا و بلا تو باید این کار را انجام بدهی، خاطر نشان کرد: میل درونی یک انسان نسبت به دانستن و آگاهی است که او را نسبت به هنر جذب می‌کند و این عطش آگاهی بزرگترین اتفاقی است که می‌تواند در درون شما، چراغ مسیر زندگی شما را روشن خواهد کرد و برای همین است که در هنر، کسانی که میل به دانستن و یادگیری زیادتری دارند، جستجوگران خوبی هستند، میل به آگاهی، دانستن و پرسیدن در آن‌ها فوران می‌کند، همیشه بیشتر از کسانی می‌دانند که منم منم‌های واهی دارند و در توهم‌های واهی گم شده اند.

وی با تأکید بر این مفهوم که امروز به عینه دیده می‌شود که تحصیلات دانشگاهی در رشته‌های هنری شاید نتواند آن گونه که باید از یک فرد هنرمند بسازد و در نهایت باید گفت که در این زمینه تحصیلات معجزه نمی‌کند، یادآور شد: در عالم هنر الزماً دانشگاه‌ها این نکته را نگفته‌اند که هر کس که وارد این عرصه شد، در نهایت از این دانشگاه به عنوان یک معجزه در عالم هنر خارج می‌شود و به همین دلیل است که دیده می‌شود که ما، بازیگرانی را در جامعۀ بازیگری در کشور خودمان نیز داریم که شاید سواد آکادمیک نداشته باشند و ذاتاً بازیگران بسیار خوبی هستند و این نکته بدان دلیل است که این افراد مسیر خود را خیلی زود پیدا کرده و تمامی آموزش‌های لازم را در محضر بزرگان این عرصه آموخته و خود را در این عرصه ساخته و پرداخته‌اند و چون از تحصیلات دانشگاهی بهرۀ آن چنانی نداشته اند، دچار توهم دانایی نبوده‌اند و بیشتر به اگاهی و آگاه کردن خود و دیگران پرداخته‌اند و بیشتر به شاگردی کردن پرداخته و در این زمینه تلاش و تقلا کرده‌اند و همین تلاش و تقلا منجر به درخشش آن‌ها شده است.

هنرمندان جامعه تعداد افراد خاص جامعه را بیشتر می‌کنند

مجری برنامۀ «سلام تهران»، با تأکید بر این مفهوم که هیچ کس به ما چک سفید امضاء نداده است که اگر وارد کاری شویم در نهایت خروجی خوبی خواهیم گرفت و باعث می‌شود که شما به یک انسان خاص تبدیل شوی، گفت: به نظر من هنر رسالت این موضوع را دارد که برای افراد عام و خاص تولید محتوا کند و بر همین اساس است که مخاطب به مخاطب خاص و عام تولید می‌شود و این مطلب بدان معناست که این هنر است که اگر در یک جامعه به آن درست پرداخته شود، زمینه برای هنرمندان ایجاد می‌شود که افراد خاص یک جامعه را بیشتر کنند و شاید به این بیان می‌توان زیباتر این مطلب را ادا کرد که اگر رسالت هنرمندان در جامعه کم فروغ تر و بی فروغ تر باشد، تعداد مخاطبان خاص در آن عرصه از هنر پائین تر و کمتر است، چرا که آن‌ها پیش قراولان این عرصه هستند.

وی با تأکید بر این امر که هنرمند اگر می‌خواهد تأثیرگزار باشد و مخاطب خویش را تحت تأثیر خویش قرار بدهد، می‌بایست با دست پر وارد عرصۀ هنر شود و با تکیه بر دانش خویش بتواند جامعۀ مخاطبان خویش را آگاهی ببخشد، افزود: امروز بسیاری از سلبریتی‌هایی که موجب اتفاقات اخیر شده اند، از هنر غافل هستند و یعنی نمیداند که اگر یک نفر چندین میلیون فالور دارد و می‌تواند جریان ساز یک موضوع خاص اجتماعی باشد، اما نگاه این گونه نسبت به شبکه‌های اجتماعی وجود ندارد و به همین دلیل است که می‌توان گفت از ظرفیت‌های آن به درستی استفاده نمی‌شود.

جوشقانی، در پایان این گفتگو، با تأکید بر این که استفاده از ظرفیت فضای مجازی، برای کسانی که دارای دنبال کنندگان بالا هستند، می‌تواند جریان ساز باشد و هر حرف، کلام و رفتار او می‌تواند بر روی هزاران و یا میلیون‌ها مخاطب تأثیر داشته باشد، ادامه داد: این موضوع است که به نظر می‌آید که هنرمند رسالت بسیار سختی را در تأثیرگزاری بر روی افراد دارد و همین موضوع است که حضور متخصصان را در هر زمینه ضروری تر می‌سازد و به همین دلیل است که باید گفت برای استفاده از هر چیز باید سواد داشت و اصلاً نیز نیست در فضایی مانند فضای مجازی، انسان خارق‌العاده‌ای باشی یا سوادی خاص داشته باشی، شما وقتی در گروه فامیلی پستی را می‌گذاری و از پس آن متوجه می‌شوی که ممکن است یک جنس از مخاطب از این رفتار تو خوشحال و یا طیف دیگری از مخاطبانت از این رفتار ناراحت شده باشند، یعنی به درک اجتماعی و سواد رسانه‌ای رسیده‌ای و به همین دلیل است که هر عکسی را که در اختیار داریم در همۀ گروه‌ها نمی‌گذاریم.

امین کردبچه چنگی

عکس: مینا قانع