بی‌ادبی؛ اپیدمی خاموش در روابط انسانی

دکتر منتظری در ابتدای گفت‌وگو با تعریف اپیدمی از منظر علوم رفتاری گفت:«ما در اپیدمیولوژی فقط با ویروس‌ها و بیماری‌های جسمی سر و کار نداریم. گاهی رفتارهایی در جامعه رشد می‌کنند که مانند ویروس، از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شوند، گسترش می‌یابند و در نهایت بخشی از هنجارهای نانوشته‌ی ما می‌شوند. این رفتارها به شکل پنهانی، اما قدرتمند، مناسبات انسانی را تخریب می‌کنند.»
او سپس یکی از نمونه‌های مهم این نوع رفتارها را بی‌ادبی خواند و افزود: «یکی از این اپیدمی‌های رفتاری که امروز جامعه را درگیر کرده، بی‌ادبی است. چیزی که به نظر می‌رسد در ظاهر ساده و پیش‌پا افتاده است، اما آثار عمیق و ویرانگری بر سلامت روان و مناسبات اجتماعی دارد. بی‌ادبی بلایی است که دارد از درون ما را می‌خورد.»
منتظری با اشاره به اینکه ادب بخشی از سلامت روان عمومی جامعه است، ادامه داد:«ادب فقط یک خصلت فردی یا آداب اجتماعی نیست؛ ادب یک ضرورت روانی و اخلاقی است. همان‌طور که تنفس یا غذا خوردن برای زنده ماندن جسم ضروری است، ادب هم برای زنده ماندن روابط انسانی ضروری است.»
در خلال بحث، دکتر منتظری به خاطره‌ای اشاره کرد که اهمیت ادب را در سطح جهانی نشان می‌داد. او در این باره بیان کرد: « روز جهانی سلامت روان بود و من می‌خواستم مقاله‌ای درباره تأثیر ادب بر سلامت روان بنویسم. به‌طور اتفاقی به یک مجله علمی آمریکایی برخوردم که به‌طور اختصاصی به موضوع ادب پرداخته بود. برایم جالب بود که در یک جامعه‌ی به‌ظاهر لیبرال و آزاد، ادب هنوز به‌عنوان یک عنصر بنیادی در سلامت اجتماعی مورد توجه جدی قرار دارد.»
او با تأکید بر اینکه بی‌ادبی آثار چندلایه‌ای دارد، اضافه کرد: « بی‌ادبی اول از همه به خود فرد آسیب می‌زند، چون او را از درون فرسوده و تنها می‌کند. سپس به طرف مقابل آسیب می‌زند، چون اعتماد، احترام و مرزهای ارتباطی را می‌شکند. و در نهایت، جامعه را آلوده می‌کند. ما شاهدیم که بی‌ادبی چگونه در فضای مجازی، در رانندگی، در محیط‌های کاری و حتی در نهادهای آموزشی رشد کرده است.»