دو فیلم پیرامون سینمای فرانسه در هفتاد و هشتمین فستیوال کن
- شناسه خبر: 90825
- تاریخ و زمان ارسال: 31 اردیبهشت 1404 ساعت 1:44
دو فیلم٬«موج نو»٬ ساخته «ریچرد لینک لیتر»٬ کارگردان آمریکایی و «مارسل و آقای پانیول»٬ ساخته «سیلون شومه»٬ انیماتور بنام فرانسوی٬ هر کدام به گونه ای٬ با سینمای فرانسه پیوند پیدا می کنند. «لینک لیتر»٬کارگردانی که تا کنون به نوبت فیلم های تجربی و ومولف را آزمایش کرده ٬ به چگونگی شکل گرفتن سینمای «گدار» در درون جنبش موج سینمایی تازه در فرانسه٬ آن هم به زبان فرانسه٬ می پردازد.
«سیلون شومه٬انیماتور توانای فرانسوی٬ طراح و نویسنده کمیک استریپ، کارگردان سه‌گانه بی همتای «سه لو های بلویل»٬ در فیلم «مارسل و آقای پانیول»٬ به یکی ازچهره های ارشمند سینمای فرانسه می پردازد که نمایشنامه‌نویس، فیلمساز و نویسنده بود. «مارسل پانیول»، کسی که زیر نام «کاسترو وودویل» می نوشت، دلخسته ی ماجراجویی و میان برزدن های حرفه ای گوناگون بود . در این اثر شاعرانه٬ «سیلون شومه»٬ گام‌های آقای پانیول را بین پاریس و مارسی دنبال می‌کند.
«لینک لیتر» و دلبستگی به « ژان–لوک گدار» و موج نو
٬برای بزرگداشت از موج نو، «لینک لیتر» در فیلم خود «موج نو»٬ گداررا به یک شخصیت داستانی تبدیل کرده است، یعنی نه وفادار به بسیاری از واقعیت ها٬ بلکه با دادن نگاره ها و اسطوره‌های او خواسته ما با کلیشه‌هایی که از شخصیت می دهد٬ از فیلم لذت ببریم. او با حرکتی عاشقانه، برخلاف فیلم “شگفت‌انگیز”٬ساخته «میشل هازاناویسیوس»، مه زیر بنایی اسطوره شکن داشت٬ شخصیت «گدار» را می پروراند. بد ین گونه که نه تنها گدار٬ بلکه جوانی، بی‌پروایی و گاهی کمی شرارت او را نیز مورد توجه قرار می‌دهد. بنابراین٬ همه ویژگی‌ها درباره یک دوره و شیوه ساخت سینما را با استفاده از سیاه و سفید، فرمت مربع و اشاره‌های ظریف برجسته می کند. او نه یک تقلید کننده است و نه می خواهد آن دوران را با چشم‌ها و ایده‌های سال ۲۰۲۵ “به‌روز” کند . «لینک لیتر»، گروهی از بازیگران جوان را نشان می دهد که ماجراجویانه برای جان دادن به یک سبک٬گرد هم آمده‌اند.
تابستان سال ۱۹۵۹ است، ژان-لوک گدار فیلم “نفس بر” را بین پاریس و مارسی٬ تنها در چند روز می سازد. پشت صحنه شاهکار گدار٬سبک٬«موج نو» به شکلی رادیکال موج می زند: با همان روح و سبک٬فرمت مربع، سیاه و سفید.
« گییوم ماربک» نقش ژان-لوک گدار٬ «زویی دوچ» نقش «جین سیبرگ» و «اوبری دونل» نقش «ژان پل بلموندو» را ایفا می‌کنند که همگی به دلیل شباهتشان برگزیده شده اند تا سرشناسی شان.
«ریچارد لینک لیتر»، کارگردان فیلم‌هایی مانند “نسل شورشی” و “پسرانگی”، توانسته از دشواری های فرم های پیشینش پرهیز کند و نخواسته نسخه‌ای بسیار شیک و خیالی از پاریس دهه ۱۹۵۰ ارائه نماید. او از هم نخواسته فیلمی به سبک «امیلی در پاریس» بسازد٬ بلکه دنیای شصت سال پیش را پیش چشمان تماشاگرمی گذارد. از نخستین ثانیه‌ها، بیننده در قلب موضوع قرار می گیرد. «ریچارد لینکلیتر» ما را دوباره به سینمای گدار می‌برد. «موج نو ی» او به سبک و شیوه ” نفس بر” فیلمبرداری می شود. فرمت مربع، ۱۶ میلی‌متری ، صدا گذاری پس از گرفتن نگاره، سیاه و سفید برای بازگرداندن بافت فیلم به سال های ۶۰ و …
آیا انیمیشن توانسته به یک هنرمند چند هنره این امکان را بدهد که زندگی نامه مارسل پانیول را دراین سبک بسازد؟
هنگامی که مارسل پانیول، که درکهن سالی کمی ناخوش و اندوهگین بود، سفارش یک سردبیر مشهور مجله زنان را برای نوشتن یک رمان پاورقی درباره زندگی خود دریافت می‌کند٬ وسوسه می‌شود. به خود می‌گوید : چرا که نه؟ سپس از خود می پرسد که ازکجا باید آغاز کند چون به آن نیاندیشیده بود. در اینجاست که مارسل کوچک پدیدارمی شود و دست آقای پانیول کهن سال را می‌گیرد و او را به گردشی درگذشته می برد. . با هم آنها راهی راکه « مارسل پانیول » دردنیای هنر نمایشی پیموده بود می کاوند.
بدون اینکه چندان استثنایی باشد، فیلم «مارسل و آقای پانیول » به سبب زیبایی نگاره ای ٬ پرتره سازی خوب و احساسی که یک هنرمند چند هنره اهل مارسی در همه ی آفرینش هایش گذاشت٬ ارزش دیدن پیدا می کند.
چه با قلم و چه با دوربین، «مارسل پانیول» فیلم «سیلون شومه»٬ هرگز در برابر نوآوری یا دشواری ها پس روی نمی‌کند. در حالی که قلم در دست دارد٬ در گذشته خود به جستجوی خاطرات مبهمی می پردازد که گمان کرده بود قراموششان کرده.
فیلمساز مارا در فراموش خانه زندگی پر از شور، عشق و آفرینندگی این هنرمند منطقه پروانس می چرخاند و زندگی این منطقه و ویژگی هایش را می شناساند. در اینجا٬ هنرمند با کودکی که بوده گفتگو می‌کند. از جوانی آفتابی خود در جنوب فرانسه تا آغاز کار در تئاتر در پاریس و سپس حضور فزاینده خود در صنعت سینما در زمان جنگ٬ سخن می گویدو لحظات زندگی هنرمند را تا زمان رسیدنش به قله هنر٬ بازبینی می‌کند. بدون افتادن در دام زندگی نامه ساختن، این فیلم چهره های گوناگون «پانیول» را نشان می‌دهد : کنجکاو، باهوش و عاشق بزرگ. او که مدت‌ها در سایه پدرش بزرگ شده بود٬ دو دل می شود و از شکست‌هایش درس می‌گیرد: همیشه در جنبش باش و همراه خوب برگزین،
پانیول خود را همواره نو می‌ک. او خط های از پیش ساخته شده را درهم ریخت و بلندپروازانه به سینما نگاه کرد.با جسارت بسیار از پیدایش صدا برای گسترش مرزهای هنر هفتم استفاده کرد. فیلمساز٬ زبان سینمایی را با دیالوگ‌های کار شده و دکورهای واقع‌گرایانه گسترش داد. این رویکرد همچنین سبب شد که کارگردانی سینما با وارد شدن «مارسل پانیول» درآن٬ جنبش بیشتری پیدا کند و از کدهای تئاتر رها گردد.
از دیدگاه انیمیشن، سبک ناب شخصی «سیلون شومه»٬ روح یک دوره را٬ بدون این که استثنایی باشد٬ با ریزبینی، سبکی و شعر بازتاب می‌دهد.
از همه گذشته٬ فیلم «مارسل و آقای پانیول» به دانش همگان پیرامون شخصیت های سینمایی آغازین فرانسه می افزاید و آنهایی را هم که می شناسند در نوستالژی فرو می برد.
فستیوال کن٬که تا روز ۲۴ مه ادامه خواهد داشت٬ ره آوردهای دیگری راهم ارائه خواهد نمود.
شهلا رستمی
