روایت پیشرفت؛ رسالت امروز رسانه‌ها

رسانه، به‌عنوان چشم و گوش جامعه، نقشی تعیین‌کننده در شکل‌دهی افکار عمومی دارد. وقتی رسانه‌ها مدام بر ضعف‌ها، کمبودها و کاستی‌ها تأکید کنند، حتی اگر بخشی از این ضعف‌ها واقعی باشد، به‌تدریج جامعه‌ای مأیوس و سرخورده ساخته می‌شود. در نقطه مقابل، روایت دستاوردها و توانمندی‌ها می‌تواند اعتماد و امید را تقویت کند و روحیه تلاش برای پیشرفت را در مردم و مسئولان افزایش دهد. به بیان دیگر، رسانه‌ها آینه‌ای هستند که اگر تنها گرد و غبار را نشان دهند، بیننده اصل تصویر را فراموش می‌کند. اما اگر علاوه بر ضعف‌ها، درخشندگی‌ها و فرصت‌ها را نیز منعکس کنند، جامعه انگیزه‌ای مضاعف برای حرکت پیدا می‌کند.

این نگاه به معنای نادیده گرفتن مشکلات نیست. هیچ جامعه‌ای بی‌عیب نیست و هیچ حکومتی بدون ضعف عمل نمی‌کند. اما هنر رسانه متعهد و انقلابی آن است که اولاً مشکلات را در کنار راه‌حل‌ها بیان کند، و ثانیاً با تمرکز بر دستاوردها و ظرفیت‌ها، امید اجتماعی را تقویت نماید. امید، سرمایه اصلی برای تداوم حرکت انقلاب اسلامی است. جامعه‌ای که امیدش فرو بریزد، حتی با داشتن بهترین امکانات مادی، ناتوان از پیشرفت خواهد بود.

در این میان، وظیفه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و به‌ویژه معاونت مطبوعاتی و مدیرکلان این حوزه بسیار مهم است. آن‌ها باید بستری فراهم کنند تا رسانه‌ها بتوانند مأموریت امیدآفرینی را با کیفیت و اثربخشی بیشتری دنبال کنند. این بستر چند ویژگی کلیدی دارد:

نخست، آموزش و توانمندسازی رسانه‌ها. خبرنگاران و سردبیران باید با مهارت‌های روایتگری، گزارش‌نویسی امیدبخش و شیوه‌های حرفه‌ای برای برجسته‌سازی موفقیت‌ها آشنا شوند. امروز جهان از تکنیک‌های «روایت موفقیت» و «داستان‌پردازی توسعه» بهره می‌برد؛ رسانه‌های ما نیز باید چنین رویکردی را در دستور کار قرار دهند.

دوم، دسترسی به اطلاعات و آمار دقیق. امیدآفرینی تنها با شعار ممکن نیست. خبرنگار و تحلیلگر نیاز دارد به داده‌های روشن از پیشرفت‌های علمی، اقتصادی، صنعتی و اجتماعی کشور دسترسی داشته باشد تا بتواند گزارش‌هایی مستند و جذاب منتشر کند. وزارت ارشاد و دستگاه‌های دولتی باید این مسیر را تسهیل کنند و به جای پنهان‌کاری، شفافیت همراه با امید را پیش ببرند.

سوم، حمایت مالی و معنوی از رسانه‌ها. مطبوعات و خبرگزاری‌ها در شرایط سخت اقتصادی امروز با مشکلات متعددی دست‌وپنجه نرم می‌کنند. اگر قرار است مأموریت روایت پیشرفت جدی گرفته شود، لازم است حمایت‌هایی هدفمند در اختیار رسانه‌ها قرار گیرد تا بتوانند نیروی انسانی توانمند جذب کنند، تولیدات چندرسانه‌ای بسازند و محتوای امیدبخش را با کیفیتی درخور به جامعه ارائه دهند.

چهارم، ایجاد شبکه‌ای از رسانه‌های همسو در حوزه امیدآفرینی. لازم است میان رسانه‌های مختلف ـ اعم از مطبوعات، خبرگزاری‌ها، رسانه‌های تصویری و فضای مجازی ـ هم‌افزایی شکل بگیرد. روایت پیشرفت‌های ایران اسلامی اگر در مقیاس ملی و هماهنگ انجام شود، تأثیری بسیار گسترده‌تر خواهد داشت.

از سوی دیگر، نقش خود رسانه‌ها نیز غیرقابل چشم‌پوشی است. خبرنگاران، تحلیلگران و صاحبان قلم باید این توصیه رهبر انقلاب را نه به‌عنوان یک دستور اداری، بلکه به‌مثابه یک رسالت تاریخی تلقی کنند. انقلاب اسلامی در دهه‌های اخیر دستاوردهای بزرگی داشته است؛ از پیشرفت‌های چشمگیر در حوزه‌های علمی و پزشکی گرفته تا توسعه زیرساخت‌های ملی، از موفقیت‌های ورزشی و فرهنگی تا مقاومت‌های سیاسی و امنیتی در منطقه. این دستاوردها، اگر به‌درستی و هنرمندانه روایت شوند، می‌توانند نه‌تنها مردم ایران بلکه افکار عمومی جهانی را نیز تحت تأثیر قرار دهند.

یکی از آسیب‌های جدی فضای رسانه‌ای ما آن است که روایت موفقیت‌ها به شکل خشک و کلیشه‌ای بیان می‌شود؛ آماری بی‌روح یا گزارشی شعاری که کمتر کسی را جذب می‌کند. در حالی که روایتگری مؤثر باید با زبان ساده، جذاب و نزدیک به مردم انجام گیرد. نمونه‌های عینی از زندگی مردم، داستان‌های موفقیت جوانان در حوزه‌های کارآفرینی، علم، هنر یا ورزش، و روایت‌های تصویری از پروژه‌های عمرانی و فناوری، می‌تواند امید را واقعی و ملموس کند.

نکته دیگر آن است که رسانه‌ها باید نقش فعال در مقابله با جریان ناامیدسازی ایفا کنند. دشمنان انقلاب اسلامی سال‌هاست با بهره‌گیری از رسانه‌های بین‌المللی و شبکه‌های اجتماعی تلاش می‌کنند فضای یأس و بی‌اعتمادی در جامعه ایران تزریق کنند. تمرکز بر مشکلات اقتصادی، برجسته‌سازی ناکامی‌ها و نادیده گرفتن موفقیت‌ها بخشی از این جنگ روانی است. رسانه‌های داخلی، اگر صرفاً بازتاب‌دهنده همان روایت باشند، ناخواسته در زمین دشمن بازی می‌کنند. در مقابل، اگر با هوشمندی به بازنمایی نقاط قوت و امیدآفرینی بپردازند، نه‌تنها این جنگ روانی خنثی می‌شود بلکه اعتماد ملی تقویت خواهد شد.

فرمایش رهبر انقلاب مبنی بر روایتگری نقاط قوت، یک استراتژی کلیدی برای عبور از چالش‌های امروز است. وظیفه وزارت ارشاد و معاونت مطبوعاتی آن است که با فراهم کردن بستر مناسب، این رویکرد را در بدنه رسانه‌ای کشور نهادینه کنند. رسانه‌ها نیز باید با درک اهمیت این رسالت، از سطح خبرگویی صرف فراتر روند و تبدیل به روایتگران امید و پیشرفت شوند. اگر چنین شود، هم جامعه انگیزه بیشتری برای پیشرفت پیدا خواهد کرد، هم سرمایه اجتماعی نظام تقویت خواهد شد و هم چهره ایران اسلامی در نگاه جهانیان واقعی‌تر و امیدبخش‌تر جلوه خواهد کرد.

مهدی احمدی / مدیرمسئول