هنر رنج جانفرسای زندگی را برای بشر قابل تحمل می‌کند

هنرمندنیوز: سیما رستگاران، که به مناسبت زادروزش با خبرنگار رادیو و تلویزیون «هنرمند» گفتگو می‌کرد، با اشاره به این که روز تولد را همیشه به رنگ آبی فیروزه‌ای می‌دیده است و به این رنگ علاقۀ خاصی دارد و در عین این که احساس عجیبی نسبت به آن دارد، آن را دوست دارد، گفت: من همیشه زندگی را دوست داشته‌ام و به واقع آن را یک موهبت از طرف خالق می‌دانسته ام، اما در عصر امروز که همۀ جهان جنگ درگیر جنگ و خونریزی و بی عدالتی است و انسان نمی‌تواند از کل جهان، چه در خارج کشور و چه در داخل کشور تصاویر خوبی دریافت کند، زندگی آن گونه که باید خوشحال کننده نیست. وی، ضمن ابراز تأسف از این امر که این روزها ویروس کرونا در همۀ جهان شایع شده است و بسیاری از مردم و به ویژه هم‌وطنان شریفمان به دلیل این بیماری از دست رفته اند، ادامه داد: امسال، مخصوصاً در روز تولدم احساس خوبی نداشتم و چندین روز قبل و بعد از تولدم افسرده بودم، حال آن که امید آن دارم که این روزها بگذرند و دوباره حال همۀ ما خوب شود.

کسی که هنرش را دوست داشته باشد به جای هزاران نفر زیسته است

گویندۀ انیمیشن های «داستان اسباب بازی»، در ادامۀ این گفتگو با اذعان به این امر که هر کسی، در هر حیطه‌ای وارد شود و کار خاصی را انجام دهد، چیزی به او اضافه می‌شود و از این رو تجربۀ زیستۀ فرد افزایش پیدا می‌کند، اظهار داشت: اگر کسی کاری را که انتخاب می‌کند، دوست داشته باشد و به تبع آن شانس نیز بیاورد، تفاوتی نمی‌کند که در کدام عرصۀ هنر، کار می‌کنی، حضور در عرصۀ نمایش باشد یا بازیگری، یا فعالیتی که انجام می‌دهی، دوبله و یا به واسطۀ خواندن نمایشنامه، کتاب، رمان و یا حرف زدن در یک فیلم باشد یک شانس بزرگ داشته‌ای و توانسته‌ای به جای هزاران نفر زندگی کنی.

وی، با تأکید بر این مفهوم که اگر هنرمند راه خود را هوشیارانه انتخاب کرده باشد، می‌تواند هزاران زندگی را بدون این که واقعاً انجام داده باشد تجربه کند و از قدم زدن در هزاران راه بدون آن که رفته باشد، درس گرفته است، تصریح کرد: این ها تمام اتفاقاتی است که حضور در تمام عرصه های مختلف برای من به وجود آورده است و من امروز احساس می‌کنم که به اندازۀ یک بار زندگی خودم زندگی نکرده ام، بلکه بارها و بارها زندگی کرده ام، چرا که هر نقشی که بازی کرده‌ام و هر بار که به جای یک شخصیت حرف زدم و یا بازی کرده ام، چون این کار را با تمام وجودم انجام داده ام، شاید آن کاری را که جرأت نداشته‌ام در زندگی واقعی انجام بدهم، در قالب یک نقش انجام داده‌ام و از این امر بسیار خرسندم و از آن لذت برده ام.

رستگاران، برنامۀ «قصه شب» و عموم برنامه های رادیو را از جملۀ مهم ترین عوامل مشوق خود برای ورود به عرصۀ هنر گویندگی برشمرده و با اذعان به این امر که به این برنامه‌ها علاقه داشته است و در این میان فیلم های دوبله شده را نیز با عشق نگاه می‌کرده است، تأکید کرد: بدون این که حس کنم که وارد رادیو یا تلویزیون می‌شوم، عاشق این کار بودم و مدام خود را در این زمینه نمایش می‌دادم و تا می‌دیدم جمعی در کنار هم هستند، خود را برای آنان به نمایش می‌گذاشتم و یا در مواردی دیگر، به جای شخصیت هایی که مادرم در کتاب های داستان برایم خوانده بود، حرف می‌زدم.

گویندۀ برنامۀ «تهران در شب» که ز شبکۀ رادیویی تهران پخش می‌شد، بر همین اساس و ، با اشاره به این که تمامی این موارد نمایان گر این است که من دوبله را انتخاب نکرده ام، بلکه دوبله مرا انتخاب کرده است و این هنر برای من مفهومی این چنینی دارد و این مفهوم، همیشه برای من لذت بخش بوده است، گفت: دوبله برای من عشق است، یک عشق واقعی است که از همیشه درون من بوده است و از این که یک گوینده هستم، هم خوشحال هستم و هم خداوند را همیشه شکر می‌کنم که این استعداد و توانایی ذاتی را قبل از این که خود من به آن پی ببرم، درون من قرار داده است.

گویندۀ سریال «اتفاقات عجیب» با اشاره به این که تمرین مستمر و کار در حوزۀ هنر را همواره جدی گرفته است، اما در عین حال به این سمت و سو هدایت نشده است، افزود: در سن ۱۶ سالگی به عشق دنیای بازیگری و علاقۀ بسیار زیادی که به ذات هنر داشتم، وارد دنیای تئاتر شدم وکارگردانی که با تئاتر کار می‌کردم، دائماً به من می‌گفت که تو صدایی رادیویی داری و انگار که داری در رادیو حرف می‌زنی و لحن تو، لحن گفتارت به گونه‌ای است که انگار یک دوبلور دارد حرف می‌زند.

ظرفیت ورود به عرصۀ هنر در وجود افراد ذاتی است

گویندۀ فیلم «اتفاقات عجیب»، با اذعان به این امر که امروز صدایش نسبت به گذشته پخته تر شده است اما لحن همان لحن است و این امر به گونه‌ای بوده است که دیگران این مورد را به او گوشزد می‌کرده اند، ادامه داد: دیگران با تشویق من به این که باید روزی یک گویندۀ رادیو باشم، این استعداد را در من دیده اند و من نیز معتقدم که یک پتانسیل باید در وجود فرد باشد تا بتواند در یک زمینۀ هنری وارد شود، چرا که در عین این که پشتکار و تلاش بسیار مهم است اما نمی‌توان به زور وارد هنر شد، چرا که استعداد و توانایی ذاتی در هنر حرف اول را می‌زند.

وی، با اشاره به این موضوع که نقش هایی که زندگیشان شبیه به زندگی اوست و در بخشی دیگر، نقش هایی که زندگیشان به گونه‌ای است که او همواره آرزو داشته است و می‌خواسته است به آن شکل باشد، اما نتوانسته است، به شدت احساساتش را تحت تأثیر خویش قرار می‌دهد و مدت ها او را درگیر می‌کند، اظهار داشت: در مواردی بوده است که از نقش بازیگر بدم آمده است چون نقش منفی بوده است و یا در مقابل نقش هایی بوده است که بسیار آن را دوست داشته‌ام و می‌خواستم که مانند او باشم یا جرأت نداشته‌ام و یا فرصت نداشته ام، اما در مقابل ان را خیلی دوست داشته‌ام و در نهایت باید بگویم که نقش ها به شدت مرا تحت تأثیر خویش قرار می‌دهند و بسیاری از آن ها را به شدت دوست دارم.

گویندۀ فیلم «پزشک خوب» در بخشی دیگر از این گفتگو، با اشاره به این که شغل های مختلفی از جمله دوبله، خوانندگی و بازیگری تب بسیار بالایی در مخاطبان و به ویژه جوانان دارد، تصریح کرد: در هنرهایی از این دست به واسطۀ این که آدم ها بیشتر دیده می‌شوند، تب بالاتر و طرفداران بیشتری دارد، حال آن که نقاشی، گرافیک، آهنگسازی و مجسمه سازی هم هنر است اما اگر شما اندکی بیشتر دقت کنید، می‌بیند طرفداران هنرهایی مثل گویندگی، خوانندگی و بازیگری در همۀ دنیا و به ویژه دوبله در کشور ما به جهت وجود ظرفیت دیده شدن، مورد اقبال بسیاری از جوانان قرار گرفته است.

رستگاران، با اذعان به این امر که علاقه مندی افراد به حوزه های مختلف هنر و به ویژه دوبله، کافی نیست بلکه توانایی، استعداد و پشتکار شرط کافی و لازم است، تأکید کرد: اگر هر کدام از فاکتورهای توانایی، استعداد و پشتکار در وجود فرد نباشد و با آشنا وارد حرفه‌ای شده باشد، اتفاق خوبی برای فرد نمی‌افتد، چرا که فقط وارد کار شده است و هیچ گاه به جایی نمی‌رسد که روی او حساب شود و فقط هست و بالأخره کنار زده می‌شود، حال آن که ممکن است نام دوبلور و گوینده را یدک بکشد، اما هیچ وقت تأثیرگزار نخواهد بود.

رورد به هنر با تکیه بر علاقۀ صرف کار درستی نیست

وی با تأکید بر این موضوع که عاقلانه است که استعداد و توانایی در مرحلۀ نخست مورد توجه قرار بگیرد تا فرد با تکیه بر این ظرفیت ها تلاش و پشتکار داشته باشد تا به نتیحه برسد، یادآور شد: با تکیه بر علاقه صرف، ورود به هنر کار درستی نیست و بسیار شایسته است که انسان، عاقلانه به دنبال کاری برود که استعداد و توانایی لازم را برای ورود به آن عرصه داشته باشد تا زمان خود را تلف نکند.

گویندۀ فیلم «رودخانۀ ویند» دوبله را با مشاغلی همچون بازیگری و نواختن سازهای بادی قابل قیاس برشمرده و با اشاره به این موضوع که حرف زدن کاری بسیار سخت است، گفت: مخصوصاً در رل های احساسی، رل هایی که فریادهای بلند دارد و یا رل هایی که دیالوگ هایی که گام صدایی بلند دارد، دقیقاً به سختی نواختن سازهای بادی است.

وی، با اشاره به این که با تمام خستگی ها و ناملایماتی که این کار برای او دارد، هرگز احساس خستگی نکرده است و این احساس از عشقی که به عرصۀ دوبله دارد، نشئت می‌گیرد، افزود: ممکن است برخی از کارهای دیگر را به خاطر درآمدی که دارد انجام بدهم، اما باید گفت که کار دوبله را واقعاً عاشقانه انجام می‌دهم، حال آن که نمی‌گویم درآمدش مهم نیست، درآمدش هم بسیار مهم است اما من عاشق کار دوبله هستم و از آن هرگز خسته نشده و امیدوارم که نشوم.

گویندۀ فیلم سینمایی «تبصره ۲۲»، ، ضمن ابراز تأسف از این که ناملایمات در این صنف وجود دارد و امید آن دارد تا با برگزاری مجمع منصفانه و عدالت محور، این صنف محترم و لایق به حق و حقوق اولیه اش برسد، ادامه داد: متأسفانه تا به حال هیئت مدیرۀ دلسوزی نبوده است که از حق عموم گویندگان، به گونه‌ای که حس شود که عدالت برای همه به صورت یکسان در حال اجرا است، نه حمایت دولتی وجود دارد و نه بخش خصوصی از این حوزه حمایت خاصی داشته است.

رستگاران، با تأکید بر این امر که ناامیدی هرگز در این مسیر راه ندارد و تا زمانی که مردم و مخاطب صدای گویندگان را دوست دارند، دوبله جایگاه خود را دارد و مردم دوبله خوب و بد را تشخیص می‌دهد، هرگز جای نا امیدی نیست، اظهار داشت: دوبله از قدیم-هنر صعنت نام گرفته است و اهمیت آن به اندازۀ سینما است، اما با اظهار تأسف باید گفت علیرغم نیازی که امروز در کشور حس می‌شود ودر همۀ دنیا نیز نیاز به آن دارد دوبله امروز به پشتوانۀ علاقه مندان و حامیانش زنده است و باید گفت که هیچ حمایت سیستمی در آن وجود ندارد، جایگاهی که باید داشته باشد ندارد و حمایتی از آن نمی‌شود.

گویندۀ فیلم سینمایی «خزنده»، نسل گذشتۀ دوبلاژ را به واسطۀ این که چندین نسل و از جمله خود او با صدای طلایی این عزیزان بزرگ شده اند، نسلی طلایی دانسته و در همین راستا، با اشاره به این امر که با صدای گویندگان به دوبله علاقه پیدا کرده است، تصریح کرد: باید بپذیریم که در زمان گذشته شرایط سینما بسیار متفاوت و خاص بوده است و به لحاظ این که تنها دو شبکۀ تلویزیونی وجود داشته است و صدابرداری سر صحنه هم وجود نداشته است و فیلم های خارجی دوبله می‌شده اند، تصریح کرد:‌ در آن زمان مخاطب ابزار دیگری نداشته است و شاید به جهت این که در آن روزگار، گویندگان برای ایجاد آمادگی برای صحبت کردن در یک فیلم یک هفته و یا یک ماه زمان برای آن می‌گذاشتند و تمرین می‌کردند و به همین خاطر نقش در جان گوینده می‌رفته است و اما الان این گونه نیست.

نفس گویندگان پیشکسوت در کار جوانان مؤثر است

رستگاران، با اشاره به این که امروز گویندگان بسیار زیادی وجود دارند که بسیار با استعداد هستند و با یک بار تمرین ضبط می‌کنند و کار یک روزه تمام می‌شود، تأکید کرد: امروزه یک کار در یک روز ضبط می‌شود و تمام می‌شود و چون زمانی برای تمرین گویندگان وجود ندارد، می‌توان گفت که این سرعت کیفیت دوبله را نسبت به گذشته پایین آورده است، و معتقدم که جایی برای مقایسۀ نسل گذشته با نسل حاضر در دوبلاژ وجود ندارد چرا که عرصه، نیازها و تربیت نسل گذشتۀ دوبلاژ بسیار متفاوت بوده است.

گویندۀ فیلم «گومورا» در بخشی دیگر از این گفتگو، با اشاره به این که امروز کلاس هایی وجود دارد که با دریافت شهریه، به آموزش این هنر می‌پردازند، گفت: به نظر من بخش مهمی از این روند به منظور درآمد زائی است و چون معتقدم که هنر دوبله به توانایی و استعداد خاص نیازمند است، یادآور شد: همۀ افراد با تمرین و آموزش نمی‌توانند وارد دوبله شوند و اگر استعداد اولیه وجود نداشته باشد، سال های سال تمرین هم نتیجۀ خاصی را برای فرد رقم نمی‌زند و مهم این است که استعداد اولیه به همراه علاقه وجود داشته باشد که آموزش و تمرین نتیجه بدهد، حال آن که علاقه در عین این که موجب می‌شود که فرد در این عرصه پیشرفت کند، اما استعداد را به وجود نمی‌آورد و در عین حال باید گفت که کلاس های فن بیان، سخنوری و پرورش احساس، اگر مدرس خوبی داشته باشد، برای مردم در تمام کارهایی که انجام می‌دهند، مفید، مؤثر و حتی لازم است.

گویندۀ انیمیشن «مرد عنکبوتی: دور از خانه»، در بخشی دیگر از این گفتگو با اشاره به این که زمانی که در کنار نسل قدیمی دوبلاژ و پیشکسوتان این عرصه می‌نشیند و گویندگی می‌کند، اثری متفاوت تر و لذت بخش تر را تجربه می‌کند، گفت: من همواره گفته‌ام و احساس می‌کنم که نفس کسانی که در عرصۀ گویندگی پیشکسوت هستند، در فضای استودیو و بر تمام گویندگان حاضر تأثیر می‌گذارد و معتقدم بده و بستانی که با یک گویندۀ حرفه‌ای انجام می‌دهم، بسیار متفاوت تر ا ارتباطی است که با یک گویندۀ هم سطح خودم در کار برقرار می‌کنم.

رستگاران، با تأکید بر این مفهوم که کار کردن در کنار بزرگان دوبلاژ کیفیت کار دیگر گویندگان را افزایش می‌دهد، افزود: بودن پیشکسوتان دوبلاژ در پیشرفت جوانان بسیار مؤثر است و امید آن دارم که خداوند سایۀ این عزیزان را بر روی سر ما نگاه دارد.

وی با اذعان به این امر که تعاریف بسیار زیادی برای هنر وجود دارد، ادامه داد: هنر نجات بخش است و تنها راهی است که رنج جانفرسای زندگی را برای بشر قابل تحمل می‌کند و هنرمند، کسی است که به واسطۀ نگاه و درک با دیگر افراد جامعه متفاوت است و به واسطۀ همین درک و نگاه موظف است زندگی و زیستن را با خلاقیتش برای دیگران قابل تحمل تر کند.

«کرونا»دوبله را ازفعالیتی جمعی به فعالیتی فردی تغییر داد/گویندگان افرادی اجتماعی هستند

رستگاران، در پایان با اشاره به این که دوبله کاری جمعی است و در روزهای کرونایی کار کردن به صورت فردی در استودیو موجب می شود تا از جمع دور باشد و همکارانش را کمتر ببیند، اظهار داشت: شرایط ویژه کرونا این تجربه را به من داد و به این موضوع رسیدم که چقدر تعامل با همکاران و دوستانم در این حرفه در روحیه، روندکار و پیشرفت من بسیار مؤثر است و چقدر نبود آدم هایی که نتوانستیم دور هم نهار بخوریم و با هم حرف بزنیم، بسیار غمگین هستیم و به لحاظ این که گویندگان، افرادی بسیار اجتماعی هستند، این جدایی ها برایشان بسیار غمگین تر است و امید آن دارم تا زودتر شرایط به گونه ای محیا شود تا دوباره در کنار هم باشیم و بیشتر این لحظات را قدر بدانیم.

• امین کردبچه چنگی
• عکس: مینا قانع