صدای نسلی که در دل تاریکی دنبال واژه‌ای روشن می‌گشت

محسن یگانه حالا چهل ساله می‌شود. نه فقط در سال‌شمار زندگی، که در وسعتی که صدایش پیدا کرده است. در جغرافیای انسانی‌ای که هرگز قرار نبود محدود به مرزهای پاسپورت باشد. او از نسلی بود که رویای آواز در جهان را به چشم دید، نه در رؤیا، بلکه روی استیج‌هایی که بلیت‌هایشان در کمترین زمان ممکن به «سولد‌اوت» بدل شد. تهران، لس آنجلس، تورنتو، دوسلدورف… هر کجا صدایش رفت، صندلی خالی نماند.
او صاحب رکورد اجرای سالن نوکیا (نوکیا تئاتر سابق، اکنون YouTube Theater) در آمریکاست. نامش در تالار مشاهیر آن سالن ثبت شده، همان‌جا که بزرگان موسیقی جهان قدم گذاشته‌اند. حالا یک خواننده ایرانی، با ترانه‌هایی که خودش نوشته، تنظیم کرده و اجرا کرده، در آن فهرست ایستاده است.
یگانه چیزی بیش از یک صداست. او یکی از آخرین نسل‌های مولف است؛ نسلی که ترانه‌سرا، آهنگساز، اجرا کننده و گاها تنظیم‌کننده اثرش خودش است. در دنیای موسیقی ایران بعد از انقلاب، کمتر کسی به اندازه او توانسته آهنگ‌های «هیت» تولید کند. از «رگ خواب» تا «سکوت»، از «نشکن دلمو» تا «بهت قول می‌دم»؛ قطعه‌ای که حالا از هند تا آمریکای لاتین بازخوانی شده، و تعداد بازدیدکننده‌های آن در یوتیوب از ۲۵۰ میلیون گذشته است.
اما شاید شگفت‌انگیزترین بخش ماجرا، تأثیر فراملی «بهت قول می‌دم» باشد. آرجیت سینگ، پرمخاطب‌ترین خواننده هند، این قطعه را برای یک فیلم بالیوودی بازخوانی کرده. عایشه‌گل ترک، خوانندگان عرب زبان و حتی هنرمندان آمریکای لاتین نیز همین مسیر را رفته‌اند. شخصیت‌های سیاسی مشهور جهان درباره‌اش گفته‌اند، هزاران توییت از سراسر دنیا آن را ترجمه کرده‌اند، و این آهنگ، برای بسیاری پلی شده به زبان فارسی.
کدام شاعر می‌توانست گمان کند که یک ترانه، این‌چنین مسافر شود؟ که به جای خاک خوردن در گوشه حافظه جمعی، هر شب در گوش هزاران غریبه طنین بیندازد؟ محسن یگانه هر سانس، دو ساعت اجرا می‌کند، بی‌وقفه، بی‌ادعا، و بلیت‌هایش در ایران هم مثل خارج، نایاب است.
صدای یگانه فقط صدا نیست. یک حافظه مشترک است برای نسلی که در دل تاریکی دنبال واژه‌ای روشن می‌گشت. واژه‌ای که گاهی قول می‌داد، گاهی شکست، گاهی دل را نگه می‌داشت، اما همیشه «صادق» بود.
چهار دهه گذشته، و حالا یگانه، صدای چهل ساله‌ای‌ست که هنوز تازه می‌خواند. مثل چشمه‌ای که از دل سنگ بیرون زده باشد.